Απόψεις- Κριτικές για την θεατρικό έργο "Μινώταυρος"
Απόψεις- Κριτικές:
Messinia Live
«Μια ποιητική και βαθιά ανθρώπινη ματιά σε μια ιστορία παλιά όσο ο χρόνος. Ένας λαβύρινθος εσωτερικός, όπου ο καθένας μας αναμετριέται με τα δικά του τέρατα.»
Δείτε το άρθρο
ERT News
«Ένα έργο που ακουμπά βαθιά στην ψυχή. Ο Μινώταυρος εδώ δεν είναι τέρας, είναι μνήμη, είναι τραύμα, είναι ο Άνθρωπος.»
Δείτε το άρθρο
Kalamata Journal
«Μια θαυμάσια θεατρική εμπειρία. Η ποίηση συναντά το σώμα, ο μύθος συναντά τη σύγχρονη ύπαρξη.»
EIDISOYLES.GR
«Μινώταυρος – Τα Αθώα Τέρατα»: Θεατρική επιτυχία στο Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης (2025)
10 Ιουλίου 2025
Η παράσταση «Μινώταυρος – Τα Αθώα Τέρατα», που παρουσιάστηκε στις 9 Ιουλίου 2025 στο Αρχαίο Θέατρο της Μεσσήνης από το Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης (Θ.Ε.Μ.), στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία. Το θέατρο ήταν κατάμεστο και το κοινό απόλαυσε την εμπειρία, παρά τη μεγάλη διάρκειά της.
Το έργο του Βασίλειου Ρ. Φλώρου προσέφερε μια ποιητική και βαθιά ανθρώπινη ματιά στον μύθο του Μινώταυρου…
ΚΡΙΤΙΚΕΣ
1. ΔΡ Ανθούλα Δανιήλ (Κριτικός Θεάτρου και Λογοτεχνίας)
Φρακτάλ, 31-7-25
Ο Βασίλειος Ρ. Φλώρος και ο Μινώταυρος (Τα αθώα τέρατα)
Στο Αρχαίο θέατρο Μεσσήνης, στις 29 Ιουλίου 2025
Όλοι είμαστε παγιδευμένοι.
Σ’ ένα σώμα που φεύγει, σ’ ένα τραύμα που μένει,
σ’ έναν άλαλο χρόνο, σε μια θυμωμένη Γαία.
Ηλεκτρόνια να γυρίζουμε αδιάκοπα
γύρω από τον πυρήνα της συνήθειάς μας.
Παγιδευμένοι σε μία ζωή, σε μια ιδέα, σε μια θρησκεία.
σε προλήψεις και φόβους,
και σε μονόφθαλμες ελπίδες.
Παγιδευμένοι σ’ ένα σκοτάδι
που δεν διαλέξαμε.
Παγιδευμένοι στις επιλογές των άλλων.
Παγιδευμένοι στον εαυτό μας
και στον κόσμο του Λαβύρινθου.
Το παραπάνω χορικό αποτελεί την περίληψη του όλου.
Προεισαγωγικά
Δεν θεωρώ τυχαίο το ότι ανάμεσα στους πρώτους υπερρεαλιστές ο Albert Skira και E. Tériade ονόμασαν Μινώταυρο /Minotaure το περιοδικό τους στο Παρίσι, ανάμεσα στα 1933 and 1939, δείχνοντας και τη σχέση τους με την Ψυχανάλυση.
Ο μύθος
Ο Μινώταυρος παραπέμπει στον γνωστό μύθο και στο υποτιθέμενο τέρας στα υπόγεια του μινωικού Λαβυρίνθου. Ο Μινώταυρος ήταν άντρας με κεφάλι ταύρου, γιος λευκού ταύρου και της βασίλισσας Πασιφάης που τον ερωτεύτηκε. Καρπός μιας αφύσικης συνεύρεσης δηλαδή. Το πλάσμα αυτό, λόγω της τερατομορφίας του έπρεπε να ζει κρυμμένο, βαθιά απωθημένο, σαν ανομολόγητο μυστικό στα έγκατα της γης ή, για τους ψυχολόγους, της ψυχής.
Ο Μινώταυρος του Βασίλη Φλώρου φέρνει μια ανατροπή στον μύθο, φέρνει τα πάνω κάτω και τα μέσα έξω, για να δείξει πως ό,τι γεννιέται έχει δικαίωμα να ζήσει και, κυρίως, δεν φταίει αυτό που γεννήθηκε όπως γεννήθηκε.
Βρισκόμαστε στην αρχαία Μεσσήνη, στο αρχαίο θέατρο, όπου θα διαπραχθεί το αρχαίο δράμα, σ’ αυτόν τον υποβλητικό χώρο. Και τα φώτα χαμηλώνουν για το «περιώνυμο φονικό», όπως λέει ο Σεφέρης, ενώ ψηλά, πάνω από το βουνό, προβάλλει το φεγγάρι σαν φυσικός προβολέας και φωτίζει την ορχήστρα. Κι εδώ, ο κύριος ήρωας, θύμα και θύτης, θα αρχίσει να μιλάει για τη ζωή του, σαν να ψυχαναλύεται.
Πώς γεννήθηκε, ποιοι οι γονείς του και ποια η μοίρα του. Είναι ο γνωστός Μινώταυρος, για τον οποίο όμως ο πολύς ο κόσμος ξέρει πως ήταν ένα τέρας όπως και πολλά άλλα, θα τα απαριθμήσει όλα, για να δείξει ότι τελικά είναι και αυτός δημιούργημα των θεών και της ανθρώπινης πλεκτάνης.
Το θέμα στο βάθος του όμως είναι πολιτικό. Η ουσία είναι η εξουσία, την οποία ήθελε να έχει ο Μίνωας, υπεξαιρώντας την από τον αδελφό του, καλοπιάνοντας τον Ποσειδώνα. Κι εκείνος του έστειλε σημάδι έναν όμορφο κάτασπρο ταύρο που βγήκε από τα κύματα. Ο Μίνωας έπεισε το λαό του πως ήταν δείγμα ότι έπρεπε να γίνει αυτός βασιλιάς της Κρήτης. Όμως τον ερωτεύτηκε η Πασιφάη, η γυναίκα του, και θέλησε να συνευρεθεί μαζί του, πράγμα που πέτυχε με τη βοήθεια του Δαίδαλου, του μεγάλου αρχιτέκτονα του Λαβυρίνθου, που της έφτιαξε ένα ομοίωμα αγελάδας το οποίο φόρεσε για να προσελκύσει τον ταύρο. Ο Σεφέρης μας δίνει την πράξη και τα ελατίριά της παρενδυσίας ως εξής:
η κυματόφερτη κόρη/ φορεί το πετσί της γελάδας/για να την ανεβεί το ταυρόπουλο (Τρία Κρυφά Ποιήματα, «Θερινό Ηλιοστάσι» Γ΄.
Ο Μίνωας πρέπει, αλλά δεν θα το κάνει, να θυσιάσει τον λευκό ταύρο στον Ποσειδώνα. Θα θυσιάσει έναν άλλο που του μοιάζει. Ο θεός θα θυμώσει και θα ζητήσει αντάλλαγμα και έτσι θα φτάσουμε σ’ αυτό που όλος ο κόσμος ξέρει. Στην θυσία εφτά νέων και νεανίδων από την Αθήνα στον Μινώταυρο. Με άλλα λόγια μπαίνουμε στην εποχή της βάρβαρης ανθρωποθυσίας, θέμα ταμπού για την ελληνική παιδεία που προσπαθεί να αποφεύγει να αναφέρει.
Όμως ο Μινώταυρος δεν έτρωγε τους νέους, λέει ο συγγραφέας. Τους κρατούσε κοντά του και μαζί όλοι, αυτός και οι αιχμάλωτοι Αθηναίοι, έγιναν φίλοι και πολλαπλασιάστηκαν και έμαθαν από τον σοφό Δαίδαλο, τον μέγα δάσκαλο, μαθηματικά, φιλοσοφία, αστρονομία και κάθε γνώση, που θα έκανε πιο υποφερτή τη ζωή στον Λαβύρινθο, αν και «η τεχνολογία στα χέρια των Δαιδάλων μπορεί να γίνει η καταστροφή όλου του κόσμου».
Ωστόσο ο καημός για να βγει ο Μινώταυρος στο φως, να κάνει οικογένεια και να αποκτήσει παιδιά είναι διακαής και διαρκής.
Έτσι, με αφορμή το προσωπικό του πάθημα, θα μας μιλήσει για όλα τα τέρατα της ελληνικής μυθολογίας και την αιτία της γέννησής τους. Τέρατα, γιατί έτσι το θέλαν οι θεοί, δηλαδή οι δυνατοί. Πάλι εδώ θα θυμηθούμε τον Σεφέρη και τις καινούριες τρέλες των ανθρώπων ή των θεών («Ελένη»).Κι ακόμα ας θυμηθούμε και τον Ανδρέα Κάλβο που επιμένει ότι «ο μύθος κρύπτει νουν αληθείας» (Ωδή εις Σάμον), αφού πίσω από κάθε μύθο κρύβεται μια αλήθεια και ο μύθος δεν είναι άλλο από την ωραιοποιημένη εκδοχή μιας άγριας πραγματικότητας.
Αυτή την άγρια πραγματικότητα ο Φλώρος με διάμεσο τον Μινώταυρό του θα βγάλει στο φως. Ο Μινώταυρος είναι το μέσο για να εξερευνήσουμε τα σκοτεινά βάθη της ψυχής μας.
Μπορεί για το πλαίσιο του μύθου και ο Μινώταυρος και ο χορός των Αθηναίων να ελεεινολογούν τον Δαίδαλο που κατασκεύασε τον Λαβύρινθο, όμως επειδή ο μύθος έχει την αλήθειά του, οι άνθρωποι και το πώς θα αξιοποιήσουν τα επιτεύγματα της τεχνολογίας είναι το κλειδί που θα ανοίξει την πόρτα στο φως.Το έργο ισοζυγιάζεται ανάμεσα στα δυο∙ στο φως και το σκοτάδι, το μέσα και το έξω, αλλά η αρμονία είναι το σωστό. Η ισορροπία ανάμεσα στις αντίρροπες δυνάμεις. Ο Φλώρος χτυπά την ανεξέλεγκτη τεχνολογία που ερήμην του ανθρώπου προοδεύει χωρίς να προοδεύει και ο αναθρωπισμός. Οι τερατογενέσεις που γεννήθηκαν από την κακία των θεών μπορεί να έχουν ξεπηδήσει από τα ερευνητικά εργαστήρια (θα λέγαμε σήμερα). Η τεχνολογία όμως δεν έχει ψυχή και συνείδηση, αλλά ο άνθρωπος έχει. Χορός συνταξιούχων λύκων ο κόσμος/τα ουρλιαχτά τους πια τα τραγουδάμε, λέει ο χορός.
Στο ερώτημα της Σφίγγας προς τον Οιδίποδα-κι αυτή ένα τέτοιο τέρας σαν τον Μινώταυρο είναι- η απάντηση είναι ο άνθρωπος. Αυτό είπε ο Σεφέρης στην Ομιλία του στη Στοκχόλμη κατά την τελετή απονομής του βραβείου Nόμπελ (τον Δεκέμβριο του 1963). Και ο αρχηγέτης των υπερρεαλιστών, Αντρέ Μπρετόν, είχε πει: Ο άνθρωπος είναι η απάντηση όποια κι αν είναι η ερώτηση. Γι’ αυτό και ο Φλώρος, σαν σταυραετός ισορροπεί πάνω από τις αντιθέσεις. Λέει το ένα και το αντίθετο του από το οποίο προκύπτει το επόμενο βήμα και η ζωή συνεχίζεται στο φως.
Άλλωστε το έργο όπως και κάθε τραγωδία είναι δομημένο πάνω στην ισοδυναμία των επιχειρημάτων. Όλοι οι ήρωες έχουν την αιτία που δικαιώνει τις πράξεις τους, όσο, και αν μας ξενίζει το πράγμα. Εξαρτ΄λαται από ποια πλευρά βλέπει κανείς το πρόβλημα.
Η Παράσταση.
Η κυκλική σκηνή με τις διαγραμμίσεις της παραπέμπει στον δίσκο της Φαιστού που παραμένει ακόμα αδιάβαστος και μυστήριο άλυτο. Οπωσδήποτε δηλώνει τον Λαβύρινθο από τον οποίο οι ήρωες και κυρίως ο Μινώταυρος δεν μπορεί να δραπετεύσει. Τέλος, μοιάζει σαν ανεξιχνίαστος, πέρα για πέρα, ανθρώπινος εγκέφαλος.
Η μορφή της τραγωδίας, ο τραγικός ήρωας και οι άλλοι -Μίνωας, Πασιφάη, Δαίδαλος- οι σκιές πίσω από το απλωμένο σεντόνι μοιάζουν με εικόνες από το βάθος του μύθου, του χρόνου και της ψυχής.
Το τρίο, Μίνωας, Πασιφάη, Μινώταυρος, τρία πρόσωπα επί Σκηνής, όπως στην κλασική τραγωδία, τηρούν τον κώδικα ...
Κυρίαρχο πρόσωπο σε όλη τη διάρκεια της παράστασης είναι ο Μινώταυρος. Αυτός είναι το σώμα της θυσίας, αυτός, ο σοφός μαθητής του σοφού Δαίδαλου, θα δώσει τη λύση στο πρόβλημα των ανθρώπων. Όλοι πρέπει να βγουν στο φως και μόνο εκείνος πρέπει εκεί μέσα να τελειώσει τη ζωή του.
Ο χορός μέσα από την μυθική αναδρομή της δημιουργίας του κόσμου, θα δώσει την ερμηνεία όπως αυτή προκύπτει:
Εσείς οι θεοί μας φτιάξατε για να υπηρετήσουμε τα συμφέροντά σας
Η Γαία γέννησε τους γίγαντες, μετά γέννησε τον Τυφώνα και από γενιά σε γενιά έχουμε νέα τέρατα και η Σφίγγα κόρη τεράτων, και η Χίμαιρα και ο Κέρβερος και ο Τρίτωνας μισός ψάρι και μισός άνθρωπος και οι όμορφες Σειρήνες που έγιναν άγριες, η όμορφη Μέδουσα η όμορφη Σκύλλα ... όλες έγιναν άσχημα τέρατα...
Ο Μινώταυρος εξηγεί τον κόσμο και τα δεινά του. Οι άνθρωποι είναι τα πιο επικίνδυνα τέρατα του κόσμου, οι άνθρωποι που κάνουν τους νόμους, τα τέρατα του γήινου κόσμου.
Γενικά, ο Βασίλης Φλώρος, μελέτησε καλά την ελληνική μυθολογία και την μυθική ιστορία της γενέσεως, για να μας πει πως όλα τα τέρατα, όλα, δημιουργήματα των θεών και των ανθρώπων είναι, υποδηλώνοντας και το ότι οι άνθρωποι πρέπει να αποδεχτούμε το άλλο, το ξένο και το παράξενο, στέλνοντας παράλληλα και το πολιτικό μήνυμα στον αναγνώστη του και στον θεατή:
Θεοί και άνθρωποι τέρατα...Κανένας που κυβερνάει δεν είναι αθώος, λέει η Πασιφάη... και αποδίδει στον Ποσειδώνα το ερωτικό πάθος της για τον ταύρο... Αστερίων είναι το ξεχασμένο όνομα του Μινώταυρου, πράγμα που υποδηλώνει την ουράνια καταγωγή του, αλλά επικράτησε ο Μινώταυρος που σημαίνει την άνομη συνεύρεση.
Ο Μίνωας εμφανίζεται σαν αδίστακτος πολιτικός που μόνο για τον εαυτό του και την εξουσία του νοιάζεται... Όμως επιχειρηματολογεί σωστά∙ ο Μίνωας κάνει το μεγαλύτερο «μπούλιν», όπως λέμε σήμερα, στο γιο του. Θεωρεί φυσική τη λογική της θεάς φύσης, το προβληματικό μέλος της οικογένειας να θυσιαστεί για να σωθούν οι υπόλοιποι. Ο Μίνωας εκμεταλλεύτηκε τα πάντα για να διασφαλίσει την οικογένεια, έχοντας δάσκαλο τον Δία. Παντού η λογική συν-αντα-γωνίζεται το συναίσθημα.
Ο λόγος νικάει με τα επιχειρήματα, γι’ αυτό στο τέλος ο Μινώταυρος δεν επιτρέπει στον Θησέα να μιλήσει. Με αυτό τον όρο τον άφησε να φύγει γιατί, όχι, ο Θησέας δεν σκότωσε τον Μινώταυρο, ο Μινώταυρος τού χάρισε τη ζωή, να ξαναβγεί στο φως και να γίνει χρήσιμος στους ανθρώπους.
Η Πασιφάη κρύβει βαθιά μέσα της το όνειδος, την βαραίνει η συνείδησή της για το αμάρτημά της.
Οι ερωτικές αταξίες του Μίνωα, αποδιδόμενες στις νεανικές του τρέλες, φέρνουν την ισορροπία και πάλι. Κάθε παρακλάδι του μύθου ανοίγει νέο κεφάλαιο μύθου και φέρνει και άλλες πληροφορίες, ερωτικά παραστρατήματα, παραλογισμούς και δεινά.
Το έργο θίγει τα θέματα εξουσίας, έρωτα, επιβίωσης, μοίρας, ομοφυλοφιλίας:
«δεν φταίω εγώ..», «είμαστε φως και σκοτάδι οι άνθρωποι, πρέπει να ταΐσουμε και το σκοτάδι μας πολλές φορές».
Αναφαίνεται η περίπτωση του πατέρα που μισεί το γιο του...πανάρχαιος και αυτός ο μύθος – ο Κρόνος που τρώει τα παιδιά του- κατ’ ακολουθίαν ο γιος που πρέπει να σκοτώσει τον πατέρα, για να επιβιώσει η θεωρία του Φρόιντ πάνω στην οποία βασίστηκε ο Χάρολντ Μπλουμ που μίλησε για την Αγωνία της Επίδρασης και μας έδειξε σε ποια επίπεδα ψυχής ανατρέχει η επιστήμη της Ψυχανάλυσης.
Η μεταποίηση του μύθου, η απομυθοποίηση των συμβόλων φτάνει στην ανθρώπινη κοινωνία και σε ό,τι έχει ή πρέπει να κάνει για να επιβιώσει. Και όλα είναι μέσα στην πραγματική ζωή. Ο μύθος απλώς ντύνει την άγρια πραγματικότητα καλλιτεχνικά.
Δεν είσαι τερας... φωνάζει η Πασιφάη, η μάνα που θέλει πάντα να βρίσκει δικαιολογίες για το παιδί της ...
Η παράσταση του Βασίλη Φλώρου είναι ένας νέος κρίκος που συνδέεται με τους παλιούς, πιάνοντας την αλυσίδα από τον Αισχύλου, τον Σοφοκλή, τον Ευριπίδη πάνω στη στρογγυλή ορχήστρα του θεάτρου της Αρχαίας Μεσσήνης.
Ο Θησέας είναι εκείνος που έρχεται από μακριά για να λύσει το πρόβλημα. Πάντα το νέο πρόσωπο που μπαίνει στην ορχήστρα προωθεί τον μύθο. Ο Δαίδαλος με τις εφευρέσεις του αλλάζει και διευκολύνει τη ζωή, δημιουργώντας πολιτισμό. Αλλά ο μέγας εφευρέτης χρηματοδοτείται από τον τύραννο. Ουδέν κακόν αμιγές καλού.
Είμαστε τα μόνα όντα που μπορούμε να συλλάβουμε τις ιδέες των θεών !!! φωνάζει ο εκστασιασμένος Δαίδαλος. Ο Μινώταυρος αποτελεί το άλλον πόλο. Εν ολίγοις το έργο ζυγιάζεται πάνω στο φως και στο σκοτάδι.
Τίποτα μόνιμο τίποτα που να παραμένει στα ίδια ... σκέψου τη ζωή σου με ένα άλλο κεφάλι... όπως την είχες ονειρευτεί...
Το σαρκαστικό του γέλιο δείχνει πως η πρόοδος δεν μπορεί να σταματήσει. Ο Μινώταυρος δεν θα συμβιβαστεί με τον Δαίδαλο, δεν θα ακούσει τους γονείς του, δεν θα φύγει από τον Λαβύρινθό του.
Όχι, Δαίδαλε, δεν θέλω να κατακτήσω τον κόσμο... Ο κόσμος μου είναι αυτός...
Κι έτσι, θα παραμείνει στα σκοτάδια του... γιατί το βάθος καμιάς ψυχής δεν μπορεί να φανεί ολόκληρο... Όπως έλεγε και ο Νίτσε «τα σκυλιά είναι κλεισμένα στο υπόγειο», δεν κατατροπώνονται απλώς καταπιέζονται, περιορίζονται...
Τα όντα όταν πεθαίνουν δεν πάνε πουθενά ... πάνε συμμετέχοντας στην αρχική διαδικασία φθοράς και δημιουργίας... Πάνε με την ελπίδα μιας απάντησης που δεν έμαθαν ποτέ.
Ο χορός, στο τέλος, θα μιλήσει για τη συνύπαρξη φωτός και σκότους.
Σε κοίταζα μ’ όλο το φως και το σκοτάδι που έχω, θα μας πει ο Σεφέρης πάλι («Θερινό Ηλιοστάσι», ΙΑ΄)
Το σκοτάδι του Λαβυρίνθου διδάσκει. Δεν υπάρχει τελειότητα στο φως...
Ο Βασίλης Φλώρος αποκάλυψε την άλλη όψη του μύθου. Απομυθοποίησε το κακό και έδειξε πως βαθιά μέσα στο σκοτάδι υπάρχει ένα άλλο φως, το μυστικό φως της αληθινής γνώσης, όπως το αναζήτησαν οι μεγάλοι μύστες. Πρέπει κανείς να βουλιάξει βαθιά στο σκοτάδι για να δει το φως το αληθινό... Μας το είπε ο Παλαμάς, το επανέλαβε ο Σικελιανός ... Ωστόσο, η έξοδος στο φως είναι η λύση, η επιβίωση και η ζωή.
Το έργο τελειώνει με τα σοφά λόγια του Μινώταυρου, ο οποίος θα προβλέψει για όλους πολλά και καλά και δεινά...
Βγείτε στο φως και στους ανθρώπους, αγαπήστε την ανθρωπότητα,
Η εποχή του Λαβύρινθου τελείωσε για όλους μας...
Υπήρξα κάποτε κι εγώ το αθώο τέρας και ο ένοχος άνθρωπος μαζί...
Η παράσταση τελειώνει με έναν λευκοντυμένο σύγχρονο άντρα, ο οποίος θα σκοτώσει τελικά τον Μινώταυρο. Η εποχή του σκοτεινού ενστίκτου τελείωσε και μια άλλη, της λογικής του φωτός, αρχίζει.
Σημείωση!
Σκέφτομαι την ταινία με τον τίτλο Ο θρύλος του 1900 του Τζουζέπε Τορνατόρε και μουσική του Ένιο Μορικόνε. Ένα παιδί γεννήθηκε την Πρωτοχρονιά του 1900 στο σαλόνι της Α΄ θέσης σε ένα υπερωκεάνιο. Το βρήκαν οι άνθρωποι που καθάριζαν. Το πήραν οι ναυτικοί στα έγκατα του πλοίου, το ονόμασαν 1900 από τον χρόνο που μόλις είχε μπει. Το μεγάλωσαν σαν παιδί τους. Εκείνο κρυφακούγοντας στα σαλόνια το πιάνο έγινε τέλειος πιανίστας. Όταν έφτασε η ώρα να κατεβεί από το πλοίο, που θα πήγαινε για ανατίναξη, κατέβηκε τη μισή σκάλα κι έπειτα γύρισε πίσω και πέθανε εκεί. Σκέφτομαι πως ο σκηνοθέτης του έργου τον Μινώταυρο θα πρέπει να είχε στο νου του. Ο καθένας μας επιλέγει το δικό του Λαβύρινθο, τη ζωή που του έλαχε και το τέλος που αυτός επέλεξε. Τον δικό του μύθο.
Ο σκηνοθέτης Βασίλης Φλώρος ξεκίνησε από τον μύθο για μα μιλήσει μέσω αυτού για τα προβλήματα της δικής μας εποχής. Για τέλος επέλεξε για τον Μινώταυρό του την αριστοτελική αρχή κατά το εικός και αναγκαίο, που αποτελεί και τον χρυσό κανόνα. Το λυκόφως μιας εποχής φέρνει νέο φως...
Οι ηθοποιοί απέδωσαν πάρα πολύ καλά τους ρόλους τους. Ο ενδυματολόγος άφησε τη φαντασία του να ταξιδέψει στα χρόνια του άχρονου μύθου και έντυσε σωστά τους ηθοποιούς. Η μουσική υπογράμμισε τις φορτίσεις και τις αποφορτίσεις. Οι φωτισμοί αισθητικά λειτουργικοί. Όλα όπως έπρεπε να είναι και ο χορός να ορχείται, να εκφράζεται και να δρα σαν χορός τραγωδίας. Όλοι σαν ένας, ομοθύμως και ομοφώνως.
Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές.
Ανθούλα Δανιήλ
Συντελεστές
Συγγραφή – Σκηνοθεσία: Βασίλειος Ρ. Φλώρος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Όλγα Πανοπούλου
Χορογραφίες: Αγγελική Αγγελοπούλου
Ενδυματολόγος: Δέσποινα Μακαρούνη
Μουσική Σύνθεση: Λεωνίδας Δαμουράς
Ηχητικός Σχεδιασμός & Φωτισμοί: Παναγιώτης Παπαζερβέας
Επιμέλεια Αφίσας: Μαρία Αγγελική Βασιλαδιώτη
Βιντεοσκόπηση: Ηλίας Σπηλιώτης
Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης.
«Μινώταυρος-Τα αθώα τέρατα»
Κατασκευή Σκηνικών: Ιωάννης Πούπουζας, Δημήτριος Αλέξανδρος Ανδριανόπουλος
Ζωγραφική Σκηνικού: Ηλίας Παναγιωτόπουλος, Έλενα Πανταζοπούλου
Φωτογράφιση Προγράμματος: Γεώργιος Κωνσταντακόπουλος
Ήχος & Προώθηση: Χρυσαυγή Καφόπουλου
Φώτα: Τάκης Παπαζερβέας, Χήνης Αντρέας
Εκ μέρους του Δ.Σ.: Ιωάννα Λαμπροπούλου
ΠΑΙΖΟΥΝ
Μινώταυρος: Καραμπέτσος Παναγιώτης
Πασιφάη: Καραμπέτσου Βιβή
Μίνωας: Παρθένιος Ηλίας
Δαίδαλος: Καΐκης Στρατής
Θησέας: Τσοπανάκης Γεώργιος
Χορός:
Γυφτάκη Αναστασία
Δρακοπούλου Αλέκα
Ιντζέμπελη Αγγελική
Καίσαρης Πάρις
Καφίρης Ευάγγελος
Κοκκίνη Γιούλα
Μισέρου Αγγελική
Ντουφεξή Ελένη
Πανταζοπούλου Ελένη
Περιβολάρης Παναγιώτης
Πολυχρονοπούλου Καρολίνα
Σαρέλα Κατερίνα
Σκόκου Σταυρούλα
Φλώρου Θεοδοσία
Φωτεινοπούλου Πηνελόπη
Χαρλέπα Κωνσταντίνα
2. ΔΡ Κωνσταντίνος Μπούρας
Κριτικός Θεάτρου/Λογοτεχνίας /Ποιητής
Φρακτάλ:
Βασιλείου Ρ. Φλώρου «Μινώταυρος – Τα αθώα τέρατα». Μια ποιητική παράσταση βασισμένη στην Μυθολογία και στην δημοτική Παράδοση
Στην παγκόσμια δραματουργική Κρίση (που ξεκίνησε από τη δεκαετία τού 1990 και κορυφώθηκε εξαιτίας της περίφημης «αποδόμησης» και του κακώς εννοουμένου “physical theater” – τίποτα διαφορετικό από την πανάρχαια υπερπολιτισμική παντομίμα) η Μυθολογία, τα Ομηρικά Έπη και το Αρχαίο Δράμα είναι σταθερές αξίες και ανεξάντλητες πηγές ζωοφόρων-ζωοποιών νοημάτων.
Εκτός από τον Ντοστογιέφσκι, τον Γκόρκι, τον Παπαδιαμάντη και Βιζυηνό (που ήταν κυρίως μυθιστοριογράφοι, ακριβώς όπως ο Τσέχωφ ήταν πολυγραφότατος διηγηματογράφος, η σύνδεση τού κοινωνικού γίγνεσθαι με τις παραστατικές Τέχνες διακρίνεται από κάποιου είδους χρονοκαθυστέρηση (συνήθως μίας γενιάς).
Τα έργα όμως που ακραγγίζουν, σχολιάζουν, καυτηριάζουν, σατιρίζουν, ειρωνεύονται ή υπονομεύουν την σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα και θίγουν τονίζοντας τα «κακώς κείμενα» συνήθως αξιοποιούν το εργαλείο τής αφηγηματικής υπερβολής και της απαραίτητης χωροχρονικής μετατόπισης, που εξασφαλίζει την επιβεβλημένη συναισθηματική απόσταση θεατών-ρόλων (και ηθοποιών, σύμφωνα με το περίφημο «παράδοξο τού Diderot».
Έτσι, μπορείς να μιλήσεις για τα πάντα, είτε μετατοπίζοντας την Ελισαβετιανή Αγγλία στην μυθική κι ανύπαρκτη Δανιμαρκία είτε μιλώντας για μυθολογικά πρόσωπα είκοσι και πλέον αιώνες μετά!!!
Σε αυτή την περίπτωση μπορείς μέσα από τον Μίνωα, τον Πρίαμο, τον Αγαμέμνονα ή την Εκάβη να μιλάς για σύγχρονες καταχρηστικές συμπεριφορές που αγγίζουν το όριο τού Ανήθικου ή τής υπέρβασης εξουσίας ή τής παράβασης καθήκοντος.
Αυτή η παραμυθική ασφάλεια χαρίζει στην μυθοπλασία τα απαραίτητα εκείνα αντισώματα ώστε να μην βλάψουν την ψυχοσωματική δομή τού παθητικού δέκτη.
Όταν όμως ο θεατής ακροατής είναι μυημένος κι επαρκής τότε γίνεται συνδημιουργός και συντελείται το μέσα θαύμα, όχι ως απλό μετείκασμα αλλά αναδόμηση τού επί σκηνής χωροθετημένου αρχιτεκτονήματος.
Αυτός ακριβώς επιτυγχάνει ο ποιητής Βασίλειος Ρ. Φλώρος, αφού συνδυάζει τον μαγικό ρεαλισμό με την οξεία κοινωνικοπολιτική παρατήρηση. Τα αλλοδιαστασιακά ή αλλόμορφα όντα – είτε υπήρξαν είτε όχι – κατοικούν στο Συλλογικό Ασυνείδητο και τροφοδοτούν την γλώσσα των ονείρων και τής Ποίησης (όταν Υψηλή είναι).
Όσον αφορά τη Συλλογική Συνειδητότητα, στο πλαίσιο τού παρηκμασμένου υλιστικού, καταναλωτικού Δυτικού Πολιτισμού τής «Κοινωνίας τής Αφθονίας», η Παγκόσμια Μυθολογία είναι το «οξυγόνο», ο άνθρακας και το άζωτό της.
Χωρίς αυτές τις ασφαλιστικές δικλείδες τόσο οι οργανωμένες γλώσσες όσο και οι παραγλωσσικοί κώδικες θα έμεναν δυσερμήνευτοι και θα οδηγούσαν αναπόφευκτα στον επόμενο «Πύργο τής Βαβέλ». Η Μυθολογία όμως, σε συνδυασμό με την Δημοτική Παράδοση, αποτελούν ένα αναλλοίωτο εν πολλοίς σύστημα συμβόλων αμέσως (ή και αυτομάτως) προσλαμβανομένων, χάρη στην προφορική μετάδοσή τους μέσα στους αιώνες. Έχουν τόσο διαποτίσει τις Τέχνες (Καλές ή βιοποριστικές) οι μύθοι που αποτελούν χρυσοφόρο Κεφάλαιο τής Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς πυροδοτώντας αλυσιδωτές πολιτιστικές δράσεις.
Το γεγονός ότι ένας ερασιτεχνικός θίασος από την Καλαμάτα και μια περιφερειακή χορευτική καλλιτεχνική ομάδα έρχονται στην Αθήνα, στο πάλαι ποτέ «κλεινόν άστυ» και γεμίζουν ασφυκτικά ένα Σαββατόβραδο τον πρώην κινηματογράφο στην οδό Τροίας, που τώρα λειτουργεί ως κυψέλη και φυτώριο παραγωγών δημιουργών πολιτιστικών θαυμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικό, σημαδιακό θα έλεγα, από πολιτική-κοινωνική-ιδεολογική-υφολογική-ρυθμολογική σκοπιά.
Εξάλλου, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης «Ηθική και Αισθητική» είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Ας δούμε όμως και ας εξετάσουμε την παράλληλη, ταυτόχρονη θητεία τού αναγεννησιακού συγγραφέα-καλλιτέχνη Βασίλη Ρ. Φλώρου στην Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (στο Διοικητικό Συμβούλιο τής Π.Ε.Λ.), στην χορευτική και στην θεατρική ομάδα τής Μεσσηνίας, καθώς επίσης και στον Σύλλογο Μεσσηνίων Λογοτεχνών, βλέπουμε μια πολύπλευρη προσωπικότητα με σαφές, σαφέστατο κοινωφελές πρόσημο.
Κάτι τέτοιο ξεφεύγει τού συνήθους εαυτισμού [ας μου συγχωρεθεί ο καλοπροαίρετος νεολογισμός] που διακρίνει τις λογοτεχνικές γενιές μετά το 1980. Εάν θέλουμε να δούμε, να βρούμε, να ανακαλύψουμε το αντίπαλον δέος τού ατομοκεντρικού ομφαλοσκοπικού ναρκισσισμού, μόνον μέσα από την Κατακτημένη Μυθολογία και μέσα από την αναζωπυρωμένη Παράδοση μπορούμε να αντιπαλέψουμε τις καταστροφολογικές «Κασσάνδρες» παρόντος τε και μέλλοντος Κόσμου.
Σαφώς προοδεύουμε χάρη στην Τεχνολογία. Όμως η Μυθολογία, η πολιτισμική μας Κληρονομιά είναι παρακαταθήκη και εχέγγυο για την Πρόοδο, την αειφόρο Ανάπτυξη, την ποιότητα τής ζωής μας στην Αγία Καθημερινότητα.
Και ο Βασίλειος Ρ. Φλώρος και οι περισσότεροι από εμάς βιοπορίζουν ευθυτενώς κάτω από τα άστρα για να μπορούν να θεραπεύουν, να υπηρετούν τις Μούσες ανιδιοτελώς τε και ανυπόκριτα. Αυτός είναι ο «τόπος» μέσα στον οποίο δημιουργεί αυτός ο σύγχρονος ονειρωδός, αυτό είναι και το στίγμα του.
4. Γράφει η φιλόλογος Αντωνία Παυλάκου,
πρόεδρος Ενωσης Μεσσηνιων Συγγραφέων
«ΠΟΙΕΊΝ»
Βασίλειος Ρ. Φλώρος, «Μινώταυρος-Τα αθώα τέρατα»
Για πολλά χρόνια στον συγγραφικό, στον ευρύτερο πολιτιστικό χώρο της Μεσσηνίας και με μακρά θητεία στα Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών και της Ένωσης Μεσσήνιων Συγγραφέων, ο Βασίλειος Ρ. Φλώρος έχει ήδη αφήσει ένα ισχυρό αποτύπωμα όχι μόνο στους ανθρώπους των γραμμάτων, του θεάτρου και της διάσωσης της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά πλέον και στον απλό, στον καθημερινό άνθρωπο που αγαπά να βλέπει θέατρο και να αφουγκράζεται παραστάσεις που αποπνέουν ήθος.
Σκεπτόμενο και βαθιά πολιτικό ον, ο Βασίλειος Ρ. Φλώρος έχει μεταφέρει τους ποικίλους προβληματισμούς και τους φιλοσοφικούς και υπαρξιακούς στοχασμούς του τόσο στα βιβλία του, όσο και στην ποίηση και στα θεατρικά έργα που έχει γράψει και σκηνοθετήσει ο ίδιος. Σε όλη τη θεατρική πορεία του προσπαθεί να βγάλει κρυμμένες ανθρώπινες δυνάμεις και αλήθειες περισσότερο με συνεργάτες που θέλουν να εκφραστούν μέσα από τη θεατρική πράξη.
Συνοδοιπόρησε λοιπόν με ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες και παρουσίασε κατά καιρούς και δικά του θεατρικά έργα πάντα με ανθρωποκεντρικό περιεχόμενο. Τα τελευταία χρόνια ως σκηνοθέτης στο Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης δίδαξε κωμωδία αλλά με υπαρξιακό ή πολιτικοκοινωνικό περιεχόμενο και όταν αισθάνθηκε ότι η ομάδα του αντέχει να φύγει στα ψηλά, ετοίμασε μαζί της και παρουσίασε το δικό του θεατρικό έργο «Μινώταυρος-Τα αθώα τέρατα». Το κείμενο διακρίνεται από διαχρονικό φιλοσοφικό, υπαρξιακό και ψυχολογικό προβληματισμό έμμεσα όμως παραπέμπει και σε σημερινά ζητήματα. Η ομάδα ασκήθηκε σκληρά και εντατικά και όλοι ανεξαιρέτως οι συντελεστές απογείωσαν τις δυνατότητές τους στο θέατρο της Αρχαίας Μεσσήνης, στη Μεσσήνη, στην Καλαμάτα και στην Αθήνα -αντίστροφη κίνηση από τη συνηθισμένη της μετακίνησης αθηναϊκών παραστάσεων στην επαρχία.
Ο Μινώταυρος της Μυθολογίας προσεγγίζεται από τον Φλώρο με τη σύγχρονη θεατρική ματιά, δηλαδή προς μια νέα επέκταση του μύθου, σύμφωνα με την οποία «αθώο τέρας» και πραγματικό τέρας συνομιλούν και φωτίζουν την πάλη του ανθρώπου με τον εαυτό του, με την ίδια την ύπαρξή του.Το έργο είναι γραμμένο περίπου πάνω στο μοντέλο (πρότυπο) της αρχαίας τραγωδίας και η διδασκαλία κίνησης και εκφοράς του λόγου σε έναν πολυμελή χορό αποτέλεσε πρόκληση, με την οποία ο Φλώρος και η ομάδα του αναμετρήθηκαν, καθώς κατάφεραν τα νοήματα να εκφέρονται ξεκάθαρα και οι εντάσεις των κινήσεων να εναρμονίζονται με τα σχόλια των χορευτών πάνω στον μύθο και στις αλληγορίες του.
Χωρίς τα ιδιαίτερα κλειδιά ενός θεατρολόγου για φωτισμούς, κοστούμια, σκηνικά και μουσική, θα τολμήσω να πω ότι τα παραπάνω συλλειτούργησαν άψογα και ότι το αφαιρετικό σκηνικό επιτυχώς παρέπεμπε λόγω του δίσκου της Φαιστού στον μινωικό ανακτορικό χώρο. Τα υποβλητικά φώτα, με τις αυξομειώσεις χρωματικών εντάσεων, παιχνίδι του λευκού με το μαύρο και το κόκκινο του αίματος στον κλειστό λαβύρινθο -αναφορά στην αιματηρή εκδοχή του μύθου-, ιδιαίτερα λειτουργικά στο αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης, μετέδιδαν στον θεατή τα εκπονούμενα και συμβαίνοντα στον χώρο του παλατιού αλλά και στον χώρο του λαβύρινθου και του τέρατος.
Μελετημένος σχετικά με τη λειτουργία του μύθου και τη διαχρονική χρήση του στο θέατρο, ο Φλώρος βάζει στο στόμα του χορού αναφορές στις υποθέσεις των αρχαίων μύθων, σε μια προσπάθεια να αντιληφθεί ο θεατής το αλληγορικό τους περιεχόμενο. Έτσι ομαλά αυτός θα εισαχθεί στην υπόθεση του Μινώταυρου, που θα εκτυλιχθεί μπροστά του, κάνοντας τις απαραίτητες αναγωγές ανάλογα με τις γενικές προσλαμβάνουσες, τις γνώσεις και τις πεποιθήσεις του. Το έργο «Μινώταυρος – τα αθώα τέρατα» κυοφορεί την ανατροπή του μύθου και ο Μινώταυρος δεν παριστάνει μόνο το γνωστό ανοϊκό μυθολογικό τέρας αλλά ον με σκέψη και συναίσθημα μέσα σε κεφάλι ταύρου.
Ο συγγραφέας-σκηνοθέτης επιχειρεί να κάνει μια ανατομία της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από την εξουσία και τη δόμησή της πάνω στα σκληρά πατριαρχικά και αυταρχικά πρότυπα, όπως ο άνθρωπος τη βιώνει από την εποχή που έπαψε να είναι κυνηγός και τροφοσυλλέκτης. Αυτή η εξουσία εξελισσόμενη, προσωποπαγής (βασιλιάς) ή μη (επιφανειακά πληθυντική), προκειμένου να παραμένει σταθερή χρησιμοποιεί μηχανισμούς καταστολής ενάντια στις δυνάμεις που την αντιστρατεύονται (Μίνωας). Θέτει συνήθως στην υπηρεσία της τον τεχνολογικό πολιτισμό, που φαντάζει προκλητικός γιατί μοιάζει να συνδέεται με την πρόοδο, τεχνολογική κυρίως (Δαίδαλος), και δομούν μαζί έναν διεφθαρμένο κόσμο, στον οποίο εξουσιαστές, συχνά και εξουσιαζόμενοι, διαπλέκονται. Συναντάται σε αυτό το σύμπαν των παραπάνω αληθινών τεράτων η αμέλεια, η παράβαση του καθήκοντος, οι καταχρηστικές συμπεριφορές, ενώ κάθε υπέρβαση υπάρχει τρόπος να δικαιολογείται γιατί οι σκοπιμότητες τα συμφέροντα, η ιδιοτέλεια, οι ανθρώπινες αδυναμίες (αμαρτίες γονέων εδώ) κρύβονται ή συγκαλύπτονται με επιμέλεια στην επίφαση της κατεστημένης νομιμότητας. Αυτή φυλακίζει, περιορίζει τα άσχημα γεννήματα των άνομων πράξεων της εξουσίας (Πασιφάη), όπως ο Μινώταυρος.
Το πλάσμα όμως αυτό, με κεφάλι ταύρου που σκέπτεται, αγωνίζεται να βρει την ουσία της ίδιας του της ύπαρξης και όχι μόνο αντιλαμβάνεται τις αιτίες που γεννήθηκε δύσμορφο και ότι δεν φέρει και καμία ευθύνη γι’ αυτό, αλλά ότι ταυτόχρονα λοιδωρείται ως τέρας και τιμωρείται με εγκλεισμό για τη φοβερή -υποτίθεται- εμφάνισή του. Τον παγιδεύουν δηλαδή χωρίς φταίξιμο τα αληθινά τέρατα για να αποκρύψουν τις δικές τους ανομίες. Παγιδευμένα όμως στον φόβο να μην αποκαλυφθούν οι ανομίες τους είναι και τα ίδια τα αληθινά τέρατα (Μίνωας- Πασιφάη), που βρίσκουν αληθοφανείς δικαολογίες για τις επιλογές τους.
Στο παρακάτω χορικό συμπυκνώνονται τα ήδη διατυπωμένα νοήματα:
Όλοι είμαστε παγιδευμένοι.
Σ’ ένα σώμα που φεύγει, σ’ ένα τραύμα που μένει,
σ’ έναν άλαλο χρόνο, σε μια θυμωμένη Γαία.
Ηλεκτρόνια να γυρίζουμε αδιάκοπα
γύρω από τον πυρήνα της συνήθειάς μας.
Παγιδευμένοι σε μία ζωή, σε μια ιδέα, σε μια θρησκεία.
σε προλήψεις και φόβους,
και σε μονόφθαλμες ελπίδες.
Παγιδευμένοι σ’ ένα σκοτάδι
που δεν διαλέξαμε.
Παγιδευμένοι στις επιλογές των άλλων.
Παγιδευμένοι στον εαυτό μας
και στον κόσμο του Λαβύρινθου
Ο Μινώταυρος ωστόσο με τα ερωτήματα, τους προβληματισμούς και τις αναζητήσεις του ζει ελεύθερος στη φυλακή του και μαζί και με άλλους έγκλειστους-αθώα τέρατα (7 νέοι και νέες) σχηματίζουν δυνάμεις προόδου και φωτός αντιμετωπίζοντας τον σκοτεινό λαβύρινθο, μακριά από την εξουσία, που ωστόσο πλέον τους φοβάται και τους προτείνει κρυφή και ασφαλή απομάκρυνση στην εξορία. Εκείνοι όμως θα προτιμήσουν την αληθινή ελευθερία του λαβύρινθου και τον πολλαπλασιασμό των ιδεών τους με την ελπίδα ότι κάποτε θα ελευθερωθούν πραγματικά και αυτές θα επικρατήσουν σε έναν νέο και καλύτερο κόσμο.
Ο πρώτος διδάξας Μινώταυρος και τα αθώα τέρατα του λαβύρινθου ασκούν κριτική στα κατά συνείδησιν τέρατα και στις πράξεις τους. Ξεσκεπάζουν κάθε δύναμη, που φοβισμένη και η ίδια και καταδικασμένη να ζει με πάθη, μοχθηρία, κακές σκέψεις και πράξεις κρατά τον κόσμο μας μη σκεπτόμενο και υποταγμένο. Τώρα μάλιστα που ο καινούργιος λαβύρινθος της τεχνολογίας προσθέτει και νέα ζητήματα ηθικής, η κοινωνία μετά από πολύ μακρύτερο δρόμο θα φθάσει ίσως προς την ατομική και συλλογική ευτυχία της. Αυτή τη συγκρατημένη αισιοδοξία για μια οριστικά ευτυχή έκβαση στην περιπέτεια της ανθρώπινης ύπαρξης, εκφράζει και ο συγγραφέας ισορροπώντας στην υπαρξιακή αντίληψη για αέναη πάλη του ανθρώπου με τον καλό και τον κακό εαυτό του.
Συγχαρητήρια στον Παναγιώτη Καραμπέτσο για το απίστευτο βάρος της αφήγησης στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Μινώταυρου. Αλλά και στους άλλους, στον Στρατή Καΐκη στον ρόλο του Δαίδαλου, στον Γιώργο Τσοπανάκη, στον ρόλο του Θησέα, στον Ηλία Παρθένιο στον ρόλο του Μίνωα και στη Βιβή Καραμπέτσου στον ρόλο της Πασιφάης Ακόμα, σε όλα τα μέλη του χορού που καλά προετοιμασμένα λειτούργησαν δυναμικά ως ομάδα.
Χορός: Γυφτάκη Αναστασία, Δρακοπούλου Αλέκα, Ιντζέμπελη Αγγελική, Καίσαρης Πάρις, Καφίρης Ευάγγελος, Κοκκίνη Γιούλα, Μισερού Αγγελική, Ντουφεξή Ελένη, Πανταζοπούλου Ελένη, Περιβολάρης Παναγιώτης, Πολυχρονοπούλου Καρολίνα, Σαρέλα Κατερίνα, Σκόκου Σταυρούλα, Φλώρου Θεοδωσία, Φωτεινοπούλου Πηνελόπη, Χαρλέπα Κωνσταντίνα. Τέλος, συγχαρητήρια στον συγγραφέα και σκηνοθέτη Βασίλη Φλώρο για την υπομονετική και επίμονη δουλειά του αλλά και στους παρακάτω συντελεστές:
Βοηθός Σκηνοθέτη: Όλγα Πανοπούλου
Χορογραφία: Αγγελική Αγγελοπούλου
Ενδυματολόγος: Δέσποινα Μακαρούνη
Πρωτότυπη μουσική: Λεωνίδας Δαμουράς
Μουσική επιμέλεια: Χρυσαυγή Καφόπουλου, Βασίλειος Ρ. Φλώρος
Ηχητικός σχεδιασμός & φωτισμοί: Παναγιώτης Παπαζερβέας
Επιμέλεια αφίσας: Μαρία Αγγελική Βασιλαδιώτη
Κατασκευή σκηνικών: Ιωάννης Πούπουζας, Δημήτρης -Αλέξανδρος
Ανδριανόπουλος, Έλενα Πούπουζα
Ζωγραφική σκηνικού: Ηλίας Παν
5.Ηλίας Παπακωνσταντίνου
Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (Π. Ε.Λ) /Ποιητής , Στιχουργός
ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΣ - ΤΑ ΑΘΩΑ ΤΕΡΑΤΑ του Βασίλη Ρ. Φλώρου (Συγγραφή & Σκηνοθεσία)
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΜΕΣΣΗΝΗΣ
Ο χώρος παραπάνω από μαγικός, ο σκηνοθέτης στόχευσε ψηλά, οι ηθοποιοί από το Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης ανταποκρίθηκαν στη δυσκολία και στα μεγάλα νοήματα- μηνύματα του συγγραφέα, ο κόσμος, που γέμισε το θέατρο, με το παρατεταμένο χειροκρότημα στο τέλος και τις ιαχές θαυμασμού, έκλεισε τον κύκλο της σπουδαίας παράστασης και όλα μαζί άνοιξαν μια σπείρα φωτεινών γεννημάτων.
Ο Βασίλης Ρ. φλώρος, έγραψε και σκηνοθέτησε ένα μοναδικό και άξιο μεγάλου θαυμασμού έργο, περνώντας με μαεστρία το χθες στο σήμερα, μία παράσταση που έπιασε υψηλά στάνταρ, μία παράσταση που πρέπει να παιχτεί σε όλη την Ελλάδα. Με σύγχρονη γραφή που έθιξε - έδειξε τα κοινωνικά και υπαρξιακά προβλήματα, του χθες και του σήμερα, που έχουν πάρει θέση οδηγού στη ζωή μας, και να ο Βασίλης που αντιστέκεται, τα βγάζει στην επιφάνεια και μας λέει ,διαλέξτε, το φωτεινό ή το σκοτεινό δρασκέλισμα. Η γραφή του σφυρί και κεράσι μαζί, ευαίσθητη και αποφασισμένη ταυτόχρονα, για την εύρεση της ωραιότητας, του ανθρωπισμού που τόσο λείπει στις μέρες μας.
Οι ηθοποιοί ήταν ερασιτέχνες, όμως, κάτω από την καθοδήγηση του σκηνοθέτη έμοιαζαν - ήταν καλύτεροι και από πολλούς επαγγελματίες. Η ενδυματολόγος, Δέσποινα Μακαρούνη, έκανε σπουδαία δουλειά, όπως και η Αγγελική Αγγελοπούλου στις χορογραφίες και ο Λεωνίδας Δαμούρας στην πρωτότυπη μουσική.
Κάτω από το φως του φεγγαριού και υπό τον ήχο των βατράχων που σαν άλλοι θεατές συναινούσαν στην μαγεία της βραδιάς, ζήσαμε μία πραγματικά μεγάλη θεατρική εμπειρία στον ενεργειακό τόπο της Αρχαίας Μεσσήνης.
Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές!!!
Το Υπουργείο Πολιτισμού...ακούει; Βλέπει;
6.ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ- ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΣ
ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΣ
Μια θαυμάσια θεατρική παράσταση απόλαυσαν, όσοι είχαν την τύχη να βρεθούν στην αρχαία Μεσσήνη την 9η Ιουλίου 2025 στις εννέα η ώρα το βράδυ.
Ο τίτλος του έργου ήταν «Μινώταυρος», που έγραψε και σκηνοθέτησε με μεγάλη επιτυχία ο συντοπίτης μας και συγγραφέας Βασίλης Φλώρος.
Οι ερασιτέχνες ηθοποιοί μέσα από τις εξαίρετες ορμήνιες τους, πέρασαν στο πολυπληθές κοινό πάμπολλα μηνύματα κι έθεσαν καίρια ερωτήματα τόσο στις κοινωνίες, αλλά κυρίως στην άρχουσα τάξη από την οποία εξαρτάται το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ο Μινώταυρος, με βάση το σκεπτικό του σκηνοθέτη, στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο, παρά το τέρας που κρύβει ο καθένας από εμάς μέσα του.
Ο πολυπληθής θίασος της πόλης της Μεσσήνης έδωσε τον καλύτερό του εαυτό κι η όλη παράσταση ήταν ισάξια εκείνων, που βλέπει κανείς στα καλύτερα θέατρα του κόσμου!
Εκτός, όμως, από τους συντελεστές ιδιαίτερο τόνο στην πανδαισία των αισθήσεων έδινε κι ο χώρος του θεάτρου, που έφερε στο φως πριν από χρόνια ο αείμνηστος, πλέον, Πέτρος Θέμελης!
Το θέατρο της αρχαίας Μεσσήνης στην ουσία είναι ένα κόσμημα, όχι μόνο για την περιοχής μας αλλά και για όλη την Ελληνική επικράτεια.
Το πολυπληθές κοινό είχε κατακλύσει από νωρίς τον ανακαινισμένο χώρο και στο τέλος καταχειροκρότησε όλους τους συντελεστές αυτής της εξαίρετης παράστασης.
Εκείνο που συμπλήρωνε την μαγεία αυτής της λαμπρής βραδιάς, ήταν το ολόγιομο φεγγάρι, που σε κάποια στιγμή ξεπρόβαλε πίσω από το ιερό βουνό του Ιθωμάτα Δία.
Έτσι οι θεατές ανταμείφτηκαν διπλά, τόσο για την ωραία παράσταση που είδαν, αλλά κι από ένα τοπίο απείρου κάλλους που όμοιό του δεν υπάρχει πουθενά!
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)
7.Ευαγγελία Κουλουμπίνη
Ελεγκτικο Συνεδριο
Ο δικός τους Μινώταυρος και η ανατροπή του μύθου που όλοι γνωρίζουμε.Ο Μινώταυρος που καθαγιάστηκε στο μοναδικό αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης και υπό το βλέμμα (άνωθεν) του Πέτρου Θέμελη, στον οποίο οφείλουμε το μαγικό αυτό χώρο.
Ο Μινώταυρος που,κατά τον δημιουργό του Βασίλειο Φλώρο, είναι το αθώο τέρας που η ψυχή και το υπέροχο μυαλό του είναι εγκλωβισμένα σε μία τερατόμορφη όψη για την οποία ευθύνονται οι Θεοί και οι άνθρωποι του άμεσου περιβάλλοντος του.Αυτή η τερατόμορφη όψη του καθόρισε τη ζωή του και τη μοίρα του.
Οι συμβολισμοί του έργου μοναδικοί μας μετέφεραν τα διαχρονικά ερωτήματα της εποχής μας.
Ο Λαβύρινθος είναι μία αναπαράσταση της ίδιας της ζωής μας.Μία διπλή αναπαράσταση του ανθρώπου και της κατάστασής του.Συμβολίζει τον άνθρωπο που έχει χάσει τον εαυτό του, εγκλωβισμένο στις αδυναμίες, στα πάθη και στις μοχθηρίες του.
Ο Μινώταυρος συμβολίζει την προσωποποίηση των άγριων και πρωτόγονων ενστίκτων μας και των ανεξέλεγκτων δυνάμεων που υπάρχουν μέσα στον άνθρωπο τις οποίες πρέπει να αντιμετωπίσει, αλλιώς θα τον κατασπαράξουν.
Όμως εδώ ο μύθος που ξέρουμε ανατρέπεται με αριστουργηματικό τρόπο Ο Μινώταυρος είναι το αθώο τέρας το οποίο χάρη στην οξυδέρκεια και την σοφία του καταφέρνει να ξεσκεπάσει όλους τους «δήθεν» σοφούς και «ενάρετους» που ευθύνονται για τη μοίρα του και τη μοίρα όλων των αθώων θυμάτων που ζουν μαζί του στον Λαβύρινθο. (Τον Μίνωα, την Πασιφάη, τον Θησέα, τον Δαίδαλο).
Ο τερατόμορφος γιος της Πασιφάης τολμά να αποκαλύψει τη μισητή αλήθεια και να ανατρέψει τις βολικές ισορροπίες πάνω στις οποίες οι λοιποί «που αγωνιούν γι’ αυτόν» εδραίωσαν τις ζωές τους. Ο Λαβύρινθος άλλωστε είναι το «Ασυνείδητο» που αντιστοιχεί στις πρωτογενείς και ενστικτώδεις ορμές και τις απωθημένες επιθυμίες μας ,αυτές που δεν είναι επιτρεπτές στο σύγχρονο πολιτισμό μας.
Εύγε στο Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης! Κοιτίδα πολιτισμού σε τούτη τη μικρή πόλη. Εύγε σε όλους τους συντελεστές της παράστασης που υπηρετούν με αυταπάρνηση το θέατρο και μας καθιστούν κοινωνούς τόσο σημαντικών προσπαθειών!
Ιδιαίτερα μπράβο στα γειτονάκια μου Παναγιώτη και Βιβή Καραμπέτσου στους απαιτητικούς ρόλους του Μινώταυρου και της Πασιφάης,αντίστοιχα.Οι ρόλοι τους στην παράσταση είναι διαφορετικοί από τους ρόλους τους στη ζωή αφού στο έργο είναι μητέρα και γιος, στη ζωή όμως είναι αδέλφια.Μπορεί ο σκηνοθέτης να διέγνωσε την ιδιαίτερη σχέση τους ως βάση για τις ερμηνείες τους, αφού συχνά η μεγαλύτερη αδελφή έχει για τον μικρότερο αδελφό της και μητρικά ένστικτα. Το χαλί του Λαβύρινθου το οφείλουμε στο χαρισματικό ηθοποιό και ζωγράφο αγαπητό ξάδελφο Ηλία Παναγιωτόπουλο
Και εις άλλα με υγεία!
8.Κριτικες/φωτο, από την παράσταση στην Αθήνα
Ανθούλα Δανιήλ – Κωνσταντίνος Μπούρας: Βασιλείου Ρ. Φλώρου «Μινώταυρος – Τα αθώα τέρατα» στο ΘΕΑΤΡΟ NOŪS – Creative Space. Μια ποιητική παράσταση βασισμένη στην Μυθολογία και στην δημοτική Παράδοση.
- Post author:Κωνσταντινος Μπούρας
- Post published:18 Οκτωβρίου 2025
- Post category:Θέατρο / Πρωτοσέλιδο / ΤΕΧΝΗ
Ο Μινώταυρος του Βασίλη Φλώρου ταξίδεψε όχι από τον Λαβύρινθο της Κρήτης αλλά από την ωραία Καλαμάτα, αφού καταχειροικροτήθηκε εκεί και, προηγουμένως, τον Ιούλιο, στο Θέατρο της Αρχαία Μεσσήνης, διέσχισε την Πελοπόννησο και έφτασε στην πρωτεύουσα.
Ο Μινώταυρος μαζί με όλο τον θίασό του, τους φίλους αιχμαλώτους στα σκοτεινά του υπόγεια, έφτασε στην πόλη μας, να διεκτραγωδήσει τα βάσανά του. Πώς και γιατί έγινε έτσι, αλλά και πώς και γιατί γεννήθηκαν όπως γεννήθηκαν και τα άλλα τέρατα. Σκοπιμότητες και συμφέροντα, λόγοι εξουσίας και ιδιοτέλειες, αμαρτίες γονέων που παιδεύουσι τέκνα, αλλά και κάθε άνθρωπος από τη δική του την πλευρά με το δικό του δίκιο, αφού και οι θεοί είναι μοχθηροί και στήνουνε παγίδες στους ανθρώπους. Πάντα στα έργα των ανθρώπων μπλεγμένοι οι θεοί και πάντα οι άνθρωποι αδικητές και αδικημένοι, μπλεγμένοι στα δίχτυα των θεών ή αλλιώς της Μοίρας.
Ένας λευκός ταύρος ήταν η αφορμή που ο Ποσειδώνας ζήτησε από τον Μίνωα να του τον θυσιάσει. Όμως ο Μίνωας τον λυπήθηκε και του θυσίασε έναν άλλο και η γυναίκα του η Πασιφάη, παρακινημένη από τον θυμωμένο θεό, τον ερωτεύτηκε τον όμορφο τον ταύρο και τον κατάφερε να κάνει έρωτα μαζί της, με τη βοήθεια του Δαίδαλου, βεβαίως. Και τότε η ύβρις διαπράχτηκε διπλή κι η τιμωρία έγινε φριχτή. Καρπός της συνεύρεσης ήταν ο Αστερίων, ο Μινώταυρος δηλαδή, η ντροπή του παλατιού, ο άντρας με το κεφάλι ταύρου. Και τον έκλεισαν στον Λαβύρινθο να μην βλέπει ο κόσμος κι εκείνος το φως του ήλιου.
Ο δυστυχής με αφορμή τον εαυτό του και, εξακτινώνοντας το «κατηγορώ» προς όλους τους ενόχους, θυμήθηκε όλα τα αθώα τα τέρατα που έγιναν τέρατα όχι από δικό τους λάθος αλλά από διαφωνίες των θεών μεταξύ τους…
Ο μύθος καλά κρατεί, αλλά ο Βασίλης Φλώρος που έγραψε το έργο και το σκηνοθέτησε, έδωσε τις δέουσες προεκτάσεις, έκανε τα σχόλια, έριξε τον φακό στα άδυτα του μύθου αλλά και της ανθρώπινης ψυχής, της ακόρεστης φιλοδοξίας, της ανικανοποίητης επιθυμίας για εξουσία και δύναμη. Όλα έγιναν τότε στον μύθο, αλλά και σήμερα ακόμη, στη σύγχρονη εποχή το δράμα διαιωνίζεται αλλιώς και είναι πάντα επίκαιρο.
Ο Φλώρος έβαλε τον ήρωά του να αφηγηθεί όλη την ιστορία της ζωής όχι μόνο τη δική του αλλά και των άλλων. Έτσι ο Μινώταυρος μας άνοιξε την καρδιά του και κέρδισε την αγάπη του κοινού. Έγινε κατανοητή η θέση και η δράση του. Ήταν κι αυτός ένα πλάσμα που αγαπούσε τη ζωή, την οικογένεια και το φως του ήλιου, μα όλα τα στερήθηκε χωρίς αυτός να φταίει.
Στο χορικό που ακολουθεί έχουμε όλη την ουσία σε σύνοψη:
Όλοι είμαστε παγιδευμένοι.
Σ’ ένα σώμα που φεύγει, σ’ ένα τραύμα που μένει,
σ’ έναν άλαλο χρόνο, σε μια θυμωμένη Γαία.
Ηλεκτρόνια να γυρίζουμε αδιάκοπα
γύρω από τον πυρήνα της συνήθειάς μας.
Παγιδευμένοι σε μία ζωή, σε μια ιδέα, σε μια θρησκεία.
σε προλήψεις και φόβους,
και σε μονόφθαλμες ελπίδες.
Παγιδευμένοι σ’ ένα σκοτάδι
που δεν διαλέξαμε.
Παγιδευμένοι στις επιλογές των άλλων.
Παγιδευμένοι στον εαυτό μας
και στον κόσμο του Λαβύρινθου.
Η παράσταση κύλησε ωραία. Ξεχάσαμε ότι βλέπαμε έναν ερασιτεχνικό θίασο και αφεθήκαμε στη μυσταγωγία της θεατρικής πράξης. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Μινώταυρου κράτησε ο Παναγιώτης Καραμπέτσος που σήκωσε το βάρος της συνεχούς παρουσίας και αφήγησης επί σκηνής. Αλλά και οι άλλοι ρόλοι, ο Στρατής Καΐκης στον ρόλο του Δαίδαλου, ο Φάνης Παναγιωτόπουλος στον ρόλο του Θησέα, ο Ηλίας Παρθένιος στον ρόλο του Μίνωα και η Βιβή Καραμπέτσου στον ρόλο της Πασιφάης αποδείχτηκαν άξιοι. Ακόμα, άξια και όλα τα μέλη του χορού που κινήθηκαν με την αίσθηση της ομάδας, γυναίκες και άντρες καλά γυμνασμένοι, προετοιμασμένοι, μυημένοι. Το λειτουργικό σκηνικό παρέπεμπε στον δίσκο της Φαιστού, οι φωτισμοί, τα ηχητικά, η μουσική, συνέβαλαν στη δραματικότητα και τα κοστούμια ολοκλήρωναν την «όψη» της τραγωδίας.
Δίκαια κέρδισαν όλοι το δυνατό χειροκρότημα και τις επευφημίες του κοινού μέσα στο κατάμεστο θέατρο και ο Αστερίων-Μινώταυρος περισσότερο. Ο Βασίλης Φλώρος έκανε πολύ καλή δουλειά.
Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές.
Ερμηνεύουν οι ερασιτέχνες ηθοποιοί:
Καΐκης Στρατής (Δαίδαλος)
Παναγιωτόπουλος Φάνης (Θησέας)
Καραμπέτσος Παναγιώτης (Μινώταυρος)
Καραμπέτσου Βιβή (Πασιφάη)
Παρθένιος Ηλίας (Μίνωας)
Χορός: Γυφτάκη Αναστασία, Δρακοπούλου Αλέκα, Ιντζέμπελη Αγγελική, Καίσαρης Πάρις, Καφίρης Ευάγγελος, Κοκκίνη Γιούλα, Μισερού Αγγελική, Ντουφεξή Ελένη, Πανταζοπούλου Ελένη, Περιβολάρης Παναγιώτης, Πολυχρονοπούλου Καρολίνα, Σαρέλα Κατερίνα, Σκόκου Σταυρούλα, Φλώρου Θεοδωσία, Φωτεινοπούλου Πηνελόπη, Χαρλέπα Κωνσταντίνα.
Συγγραφή – Σκηνοθεσία: Βασίλειος Ρ. Φλώρος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Όλγα Πανοπούλου
Χορογραφίες: Αγγελική Αγγελοπούλου
Ενδυματολόγος: Δέσποινα Μακαρούνη
Μουσική Σύνθεση: Λεωνίδας Δαμουράς
Ηχητικός Σχεδιασμός & Φωτισμοί: Παναγιώτης Παπαζερβέας
Επιμέλεια Αφίσας: Μαρία Αγγελική Βασιλαδιώτη
Βιντεοσκόπηση: Ηλίας Σπηλιώτης
Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης.
«Μινώταυρος-Τα αθώα τέρατα»
Κατασκευή Σκηνικών: Ιωάννης Πούπουζας, Δημήτριος Αλέξανδρος Ανδριανόπουλος
Ζωγραφική Σκηνικού: Ηλίας Παναγιωτόπουλος, Έλενα Πανταζοπούλου
Φωτογράφιση Προγράμματος: Γεώργιος Κωνσταντακόπουλος
Ήχος & Προώθηση: Χρυσαυγή Καφόπουλου
Φώτα: Τάκης Παπαζερβέας, Χήνης Αντρέας
Εκ μέρους του Δ.Σ.: Ιωάννα Λαμπροπούλου
Ανθούλα Δανιήλ
Κωνσταντίνος Μπούρας: Βασιλείου Ρ. Φλώρου «Μινώταυρος – Τα αθώα τέρατα». Μια ποιητική παράσταση βασισμένη στην Μυθολογία και στην δημοτική Παράδοση
Στην παγκόσμια δραματουργική Κρίση (που ξεκίνησε από τη δεκαετία τού 1990 και κορυφώθηκε εξαιτίας της περίφημης «αποδόμησης» και του κακώς εννοουμένου “physical theater” – τίποτα διαφορετικό από την πανάρχαια υπερπολιτισμική παντομίμα) η Μυθολογία, τα Ομηρικά Έπη και το Αρχαίο Δράμα είναι σταθερές αξίες και ανεξάντλητες πηγές ζωοφόρων-ζωοποιών νοημάτων.
Εκτός από τον Ντοστογιέφσκι, τον Γκόρκι, τον Παπαδιαμάντη και Βιζυηνό (που ήταν κυρίως μυθιστοριογράφοι, ακριβώς όπως ο Τσέχωφ ήταν πολυγραφότατος διηγηματογράφος, η σύνδεση τού κοινωνικού γίγνεσθαι με τις παραστατικές Τέχνες διακρίνεται από κάποιου είδους χρονοκαθυστέρηση (συνήθως μίας γενιάς).
Τα έργα όμως που ακραγγίζουν, σχολιάζουν, καυτηριάζουν, σατιρίζουν, ειρωνεύονται ή υπονομεύουν την σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα και θίγουν τονίζοντας τα «κακώς κείμενα» συνήθως αξιοποιούν το εργαλείο τής αφηγηματικής υπερβολής και της απαραίτητης χωροχρονικής μετατόπισης, που εξασφαλίζει την επιβεβλημένη συναισθηματική απόσταση θεατών-ρόλων (και ηθοποιών, σύμφωνα με το περίφημο «παράδοξο τού Diderot».
Έτσι, μπορείς να μιλήσεις για τα πάντα, είτε μετατοπίζοντας την Ελισαβετιανή Αγγλία στην μυθική κι ανύπαρκτη Δανιμαρκία είτε μιλώντας για μυθολογικά πρόσωπα είκοσι και πλέον αιώνες μετά!!!
Σε αυτή την περίπτωση μπορείς μέσα από τον Μίνωα, τον Πρίαμο, τον Αγαμέμνονα ή την Εκάβη να μιλάς για σύγχρονες καταχρηστικές συμπεριφορές που αγγίζουν το όριο τού Ανήθικου ή τής υπέρβασης εξουσίας ή τής παράβασης καθήκοντος.
Αυτή η παραμυθική ασφάλεια χαρίζει στην μυθοπλασία τα απαραίτητα εκείνα αντισώματα ώστε να μην βλάψουν την ψυχοσωματική δομή τού παθητικού δέκτη.
Όταν όμως ο θεατής ακροατής είναι μυημένος κι επαρκής τότε γίνεται συνδημιουργός και συντελείται το μέσα θαύμα, όχι ως απλό μετείκασμα αλλά αναδόμηση τού επί σκηνής χωροθετημένου αρχιτεκτονήματος.
Αυτός ακριβώς επιτυγχάνει ο ποιητής Βασίλειος Ρ. Φλώρος, αφού συνδυάζει τον μαγικό ρεαλισμό με την οξεία κοινωνικοπολιτική παρατήρηση. Τα αλλοδιαστασιακά ή αλλόμορφα όντα – είτε υπήρξαν είτε όχι – κατοικούν στο Συλλογικό Ασυνείδητο και τροφοδοτούν την γλώσσα των ονείρων και τής Ποίησης (όταν Υψηλή είναι).
Όσον αφορά τη Συλλογική Συνειδητότητα, στο πλαίσιο τού παρηκμασμένου υλιστικού, καταναλωτικού Δυτικού Πολιτισμού τής «Κοινωνίας τής Αφθονίας», η Παγκόσμια Μυθολογία είναι το «οξυγόνο», ο άνθρακας και το άζωτό της.
Χωρίς αυτές τις ασφαλιστικές δικλείδες τόσο οι οργανωμένες γλώσσες όσο και οι παραγλωσσικοί κώδικες θα έμεναν δυσερμήνευτοι και θα οδηγούσαν αναπόφευκτα στον επόμενο «Πύργο τής Βαβέλ». Η Μυθολογία όμως, σε συνδυασμό με την Δημοτική Παράδοση, αποτελούν ένα αναλλοίωτο εν πολλοίς σύστημα συμβόλων αμέσως (ή και αυτομάτως) προσλαμβανομένων, χάρη στην προφορική μετάδοσή τους μέσα στους αιώνες. Έχουν τόσο διαποτίσει τις Τέχνες (Καλές ή βιοποριστικές) οι μύθοι που αποτελούν χρυσοφόρο Κεφάλαιο τής Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς πυροδοτώντας αλυσιδωτές πολιτιστικές δράσεις.
Το γεγονός ότι ένας ερασιτεχνικός θίασος από την Καλαμάτα και μια περιφερειακή χορευτική καλλιτεχνική ομάδα έρχονται στην Αθήνα, στο πάλαι ποτέ «κλεινόν άστυ» και γεμίζουν ασφυκτικά ένα Σαββατόβραδο τον πρώην κινηματογράφο στην οδό Τροίας, που τώρα λειτουργεί ως κυψέλη και φυτώριο παραγωγών δημιουργών πολιτιστικών θαυμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικό, σημαδιακό θα έλεγα, από πολιτική-κοινωνική-ιδεολογική-υφολογική-ρυθμολογική σκοπιά.
Εξάλλου, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης «Ηθική και Αισθητική» είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Ας δούμε όμως και ας εξετάσουμε την παράλληλη, ταυτόχρονη θητεία τού αναγεννησιακού συγγραφέα-καλλιτέχνη Βασίλη Ρ. Φλώρου στην Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (στο Διοικητικό Συμβούλιο τής Π.Ε.Λ.), στην χορευτική και στην θεατρική ομάδα τής Μεσσηνίας, καθώς επίσης και στον Σύλλογο Μεσσηνίων Λογοτεχνών, βλέπουμε μια πολύπλευρη προσωπικότητα με σαφές, σαφέστατο κοινωφελές πρόσημο.
Κάτι τέτοιο ξεφεύγει τού συνήθους εαυτισμού [ας μου συγχωρεθεί ο καλοπροαίρετος νεολογισμός] που διακρίνει τις λογοτεχνικές γενιές μετά το 1980. Εάν θέλουμε να δούμε, να βρούμε, να ανακαλύψουμε το αντίπαλον δέος τού ατομοκεντρικού ομφαλοσκοπικού ναρκισσισμού, μόνον μέσα από την Κατακτημένη Μυθολογία και μέσα από την αναζωπυρωμένη Παράδοση μπορούμε να αντιπαλέψουμε τις καταστροφολογικές «Κασσάνδρες» παρόντος τε και μέλλοντος Κόσμου.
Σαφώς προοδεύουμε χάρη στην Τεχνολογία. Όμως η Μυθολογία, η πολιτισμική μας Κληρονομιά είναι παρακαταθήκη και εχέγγυο για την Πρόοδο, την αειφόρο Ανάπτυξη, την ποιότητα τής ζωής μας στην Αγία Καθημερινότητα.
Και ο Βασίλειος Ρ. Φλώρος και οι περισσότεροι από εμάς βιοπορίζουν ευθυτενώς κάτω από τα άστρα για να μπορούν να θεραπεύουν, να υπηρετούν τις Μούσες ανιδιοτελώς τε και ανυπόκριτα. Αυτός είναι ο «τόπος» μέσα στον οποίο δημιουργεί αυτός ο σύγχρονος ονειρωδός, αυτό είναι και το στίγμα του.
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας https://konstantinosbouras.grποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός.
Ένα θεατρικό ταξίδι στον μύθο…
Το Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης (Θ.Ε.Μ.) παρουσιάζει το έργο του Βασιλείου Ρ. Φλώρου
«Μινώταυρος – Τα αθώα τέρατα»
Δύο πόλεις, δύο βραδιές γεμάτες θέατρο:
Καλαμάτα
Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2025
Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας
Ώρα: 21:00
Αθήνα Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2025
ΘΕΑΤΡΟ NOŪS – Creative Space
Τροίας 34, 11255 (5’ από ΗΣΑΠ «Βικτώρια»)
Ώρα: 21:00
Ο Μινώταυρος ξανασυστήνεται μέσα από μια σύγχρονη θεατρική ματιά: το «αθώο τέρας» και ο άνθρωπος-αντίπαλος γίνονται καθρέφτης της δικής μας ύπαρξης.
Μετά τις επιτυχημένες παραστάσεις στην Αρχαία Μεσσήνη, στη Μεσσήνη και στη Δυτική Μάνη, το Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης (Θ.Ε.Μ.) συνεχίζει την καλοκαιρινή του περιοδεία με το έργο «Μινώταυρος – Τα αθώα τέρατα».
Το Θ.Ε.Μ. παρουσιάζει με ιδιαίτερη χαρά το έργο, μια σύγχρονη ανάγνωση του διαχρονικού μύθου που φωτίζει διαφορετικές πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Βασίλειος Ρ. Φλώρος μάς προσκαλεί να δούμε τον Μινώταυρο όχι ως το απόλυτο «τέρας», αλλά ως πλάσμα που αναζητά νόημα, καθρέφτη των φόβων και των παθών μας.
Η παράσταση φέρνει στην επιφάνεια το ερώτημα: ποια είναι τα πραγματικά τέρατα, αν όχι όσα κρύβονται μέσα μας;
Με δυναμικές χορογραφίες, πρωτότυπη μουσική και επιβλητικά σκηνικά, οι ερασιτέχνες ηθοποιοί του Θ.Ε.Μ. ζωντανεύουν τον μύθο με ένταση, συναίσθημα και θεατρικό πάθος.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Συγγραφή – Σκηνοθεσία: Βασίλειος Ρ. Φλώρος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Όλγα Πανοπούλου
Χορογραφία: Αγγελική Αγγελοπούλου
Ενδυματολόγος: Δέσποινα Μακαρούνη
Πρωτότυπη μουσική: Λεωνίδας Δαμουράς
Μουσική επιμέλεια: Χρυσαυγή Καφόπουλου, Βασίλειος Ρ. Φλώρος
Ηχητικός σχεδιασμός & φωτισμοί: Παναγιώτης Παπαζερβέας
Επιμέλεια αφίσας: Μαρία Αγγελική Βασιλαδιώτη
Κατασκευή σκηνικών: Ιωάννης Πουπούζας, Δημήτρης Αλέξανδρος
Ανδριανόπουλος, Έλενα Πούπουζα
Ζωγραφική σκηνικού: Ηλίας Παναγιωτόπουλος
Φωτογράφιση: Γιώργος Κωνσταντακόπουλος
Promotion: Χρυσαυγή Καφόπουλου
Εκ μέρους του Δ.Σ.: Ιωάννα Λαμπροπούλου
ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ (αλφαβητικά):
- Δαίδαλος: Στρατής Καϊκής
- Μινώταυρος: Παναγιώτης Καραμπέτσος
- Πασιφάη: Βίβη Καραμπέτσου
- Θησέας: Τσοπανάκης Γιώργος
- Μίνωας: Ηλίας Παρθένιος
Χορός:
Αναστασία Γυφτάκη, Αλέκα Δρακοπούλου, Αγγελική Ιντζέμπελη, Παρίς
Καίσαρης, Ευάγγελος Καφίρης, Γιούλα Κοκκίνη, Αγγελική Μισέρου, Ελένη
Ντουφεξή, Ελένη Πανταζοπούλου, Παναγιώτης Περιβολάρης, Καρολίνα
Πολυχρονοπούλου, Κατερίνα Σαρέλα, Σταυρούλα Σκόκου, Θεοδοσία Φλώρου,
Πηνελόπη Φωτεινοπούλου, Κωνσταντίνα Χαρλέπα.
Περίληψη του έργου:
Στην πρώτη σκηνή του έργου ο Μινώταυρος μιλάει για το πώς οι άνθρωποι και οι θεοί είναι υπεύθυνοι για την τερατόμορφη γέννησή του και γιατί τον έκλεισαν στον Λαβύρινθο με στοιχεία του γνωστού μύθου.
Έπειτα αναφέρεται στη μόρφωση και στην ανατροφή του από τον Δαίδαλο, καθώς επίσης για την απαίτησή του να του δίνουν κάποιους από τις νέες και τους νέους (που ο Μίνωας θυσίαζε) ώστε να ζουν παρέα μαζί του φτιάχνοντας σιγά – σιγά μια περίεργη πολιτεία μέσα στον Λαβύρινθο. Μια πολιτεία που μένει πιστή στην αρχέγονη παλιά ζωή και αρνείται τον σύγχρονο δολοφονικό κόσμο.
Στη δεύτερη σκηνή ο Μινώταυρος επιχειρηματολογεί μαζί με τον χορό των νέων υπέρ των τεράτων και των φρικιαστικών πλασμάτων, αφού για τη μοίρα τους και την κατάντια τους ήταν σχεδόν πάντα υπεύθυνοι οι γεννήτορές τους, οι άνθρωποι και οι θεοί.
Στην τρίτη σκηνή έχουμε μια έντονη λογομαχία ανάμεσα στον Μινώταυρο, στον Μίνωα και στην Πασιφάη. Με αλληλοκατηγορίες και δικαιολογίες προσπαθούν ο καθένας να θέσει το ζήτημα από τη δική του πλευρά.
Η Πασιφάη του εξηγεί ότι έχουν ένα σχέδιο να φύγει από τον Λαβύρινθο και με τη βοήθεια του Δαίδαλου να βγει και να ζήσει στο φως, σ’ ένα νησάκι ανοιχτά της Σικελίας. Ο Μινώταυρος αρνείται.
Στην τέταρτη σκηνή ο Μινώταυρος κατακρίνει μαζί με τον χορό τις κτηνώδεις πράξεις των ανθρώπων και αναποδογυρίζει τον κλασικό μύθο αφού πια οι νέοι θεοί και οι σύγχρονοι άνθρωποι ζουν στον δικό τους Λαβύρινθο και γίνονται συνειδητά τέρατα.
Στην πέμπτη σκηνή ο Μινώταυρος μιλάει με τον Δαίδαλο, αφού ο τελευταίος προσπαθεί να τον πείσει για τη φυγή τους. Εκεί ο Μινώταυρος αρνείται και του επιρρίπτει ευθύνες για τον σύγχρονο επικίνδυνο πολιτισμό που ο εφευρέτης δημιουργεί, ενώ ο Δαίδαλος αμύνεται και απαντάει πως ο κόσμος μόνο έτσι μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει.
Στην έκτη σκηνή ο Μινώταυρος έχει αιχμαλωτίσει τον Θησέα, αφού πρώτα τον έχει φιμώσει. Έτσι η φιμωμένη άνομη γνώμη των πολλών νικιέται από τη γνώμη του ενός, που οι περισσότεροι άδικα τον κατηγορούν ως τέρας. Ήρωας εδώ γίνεται ο Μινώταυρος, αφού κάνει συμφωνία να χαθεί ηθελημένα από το χέρι του Θησέα, ώστε αυτός να απαλλαγεί από την άθλια γήινη ζωή του και ο Θησέας να γυρίσει τα παιδιά των Αθηναίων που τον συντρόφεψαν τόσα χρόνια στον Λαβύρινθο, πίσω στην Αθήνα. Ο Θησέας συμφωνεί έκπληκτος και σαστισμένος.
Στην έβδομη σκηνή υπάρχει ένας διάλογος μεταξύ του Μινώταυρου και το χορού των νέων Αθηναίων. Αυτοί αρνούνται να εγκαταλείψουν τον Μινώταυρο και τον Λαβύρινθο που μέσα του έμαθαν πολλά και ωφελήθηκαν και να γυρίσουν σε μια πατρίδα που τους πρόδωσε και τους έδωσε για τροφή προεξοφλώντας τον χαμό τους. Προτιμούν το σκοτάδι και τη διαρκή νύχτα που μέσα τους απόκτησαν αυτογνωσία και ευρυμάθεια από το φως των κοινωνιών της αδικίας και των πολέμων.
Ο Μινώταυρος στο τέλος τους πείθει να γυρίσουν στην Αθήνα, δίνοντάς τους ως αποστολή να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις τους στον κόσμο της ημέρας.
Στην όγδοη σκηνή ο Μινώταυρος μόνος του προαναγγέλλει το τέλος του και σαν ον με μαντικές ιδιότητες (κληρονομιά από τη μάνα του) προφητεύει το μέλλον των συγγενών του καθώς και του Θησέα, μέσα σε μια βαθιά υπαρξιακή θεώρηση.
Σημείωμα του σκηνοθέτη-συγγραφέα:
Ο Μινώταυρος ίσως είναι η πιο γνωστή ιστορία της ελληνικής μυθολογίας. Οι πηγές του μύθου έρχονται από τα βάθη των αιώνων μέσα από την προφορική παράδοση των ραψωδών, αλλά και μέσα από τα γραπτά του Ομήρου, Ησίοδου Απολλόδωρου, του Ηρόδοτου Πλούταρχου, του Ησύχιου, του Ευριπίδη, του Βιργιλίου και άλλων.
Εκατοντάδες σύγχρονοι μελετητές έχουν ασχοληθεί με τον μύθο, ιστορικοί, συγγραφείς, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και έχουν δώσει τις δικές τους προσεγγίσεις και ερμηνείες.
Ο δικός μας Μινώταυρος, «Μινώταυρος – τα αθώα τέρατα» στην ουσία είναι μια ανατροπή του μύθου. Δεν είναι αυτό το φρικιαστικό ον όπως το παρουσιάζει η μυθολογία. Ο Μινώταυρος είναι ένα σοφό ον με ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και νόηση, μέσα σ’ ένα ταυρίσιο κεφάλι.
Υπεύθυνοι για την τερατόμορφη όψη του είναι οι άνθρωποι και οι θεοί. Η θεϊκή και πολιτική εξουσία δημιουργούν τα τέρατα. Μινώταυροι είναι οι ψυχές και τα μυαλά των ανθρώπων που είναι εγκλωβισμένα σε πάθη, μοχθηρίες, συμφέροντα, κακές σκέψεις και πράξεις. Όλος ο ανθρώπινος πολιτισμός τείνει να γίνει ένας λαβύρινθος με εκατομμύρια Μινώταυρους που καθημερινά τρώνε τις σάρκες τους…
Η ανθρώπινη πλευρά των τεράτων και η τερατώδης πλευρά του ανθρωπου. Ο Μινώταυρος, το αθώο τέρας και ο ένοχος άνθρωπος μαζί.
Ο Μινώταυρος ο στοχαστής της ύπαρξης και ο αντιήρωας της κοινωνίας.
Οριοθετεί την ανθρώπινη διάσταση του κόσμου και δείχνει το νόημα της ζωής.
Ο Μινώταυρος (τα αθώα τέρατα) είναι ένα νέο πρωτότυπο έργο και το μοναδικό για την ώρα θεατρικό με αυτό το θέμα. Ένα έργο σύγχρονο, με φιλοσοφική, κοινωνιολογική, ψυχολογική και υπαρξιακή προσέγγιση. Ένα έργο με τις ρίζες του στην κλασική μυθολογία και τραγωδία, με τον κορμό του και τα κλαδιά του στα διαχρονικά ερρωτήματα της εποχής μας.
Η παράσταση στήθηκε και εξελίχτηκε κάτω από αυτό το πρίσμα της ισσοροπίας των στοιχείων του «κλασικού» με το «μοντέρνο», ως μια γέφυρα που ενώνει το μυθολογικό πλαίσιο με το νέο μελλοντικό κόσμο της τεχνολογίας.
Μια ξεχωριστή παράσταση για όλες τις ηλικίες που αξίζει πραγματικά να δείτε.
Ευχαριστούμε ολόψυχα όλους τους συντελεστές της παράστασης, ηθοποιούς, σκηνογράφο, χορογράφο, το Δ.Σ. του ΘΕΜ, για την άψογη συνεργασία μας, όλους τους αφανείς ήρωες που μας βοηθούν, τον Δήμο Μεσσήνης για την αμέριστη υποστήριξή του, την Εφορία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και τους θεατές που θα έρθουν να δουν το έργο. Όλοι μαζί υπηρετούμε την θεατρική τέχνη στην περιφέρεια, τις ανθρωπιστικές και πολιτιστικές αξίες.
Βασίλειος Ρ. Φλώρος
Κωνσταντίνος Μακαρούνης,
μέλος της Ένωσης Μεσσήνιων συγγραφέων
Προσεγγίσεις του θεατρικού έργου
«Μινώταυρος- Τα αθώα τέρατα»
του Βασίλη Ρ. Φλώρου, συγγραφέα
και σκηνοθέτη του έργου
Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Βασίλης Ρ. Φλώρος έγραψε και σκηνοθέτησε το θεατρικό έργο «Μινώταυρος-Τα αθώα τέρατα», το οποίο παρουσίασε η ερασιτεχνική ομάδα «Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης» σε τέσσερις παραστάσεις‧ η πρώτη στις αρχές Ιουλίου στην Αρχαία Μεσσήνη, η δεύτερη στα Μπεζεστένια της Μεσσήνης τον Αύγουστο, η τρίτη στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας και η τέταρτη στο θέατρο «Νους» στην Αθήνα, όλες με εξαιρετική επιτυχία, σύμφωνα με τα θερμά σχόλια εκείνων που παρακολούθησαν την καθεμιά.
Προσωπική άποψη ως θεατής μπορώ να εκφέρω για την παράσταση στην Καλαμάτα, η οποία ομολογουμένως με εντυπωσίασε, γι’ αυτό και συγχαίρω τον συγγραφέα- σκηνοθέτη, που καθοδήγησε μια ερασιτεχνική ομάδα και έδωσαν μαζί με όλους τους συντελεστές ένα άρτιο καθόλα αποτέλεσμα για ένα τόσο δύσκολο έργο και ταυτόχρονα δύσκολο σε διδασκαλία εγχείρημα! Ωστόσο δεν θα σταθώ περισσότερο στην αρτιότητα της παράστασης που παρακολούθησα, αλλά θα αναφέρω παρακάτω με λίγα λόγια κάποιες προσεγγίσεις του θεατρικού έργου, διότι μια εκτενέστερη αναφορά στο πολυεπίπεδο θεατρικό κείμενο θα αποτελούσε κατάχρηση της παρούσας φιλοξενίας.
Η ρώμη (ταύρος) και η γοητεία (βασίλισσα) δημιουργούν, οδηγούν σε κάτι διαφορετικό, σε κάτι νέο, σε κάτι καινοφανές. Αυτό ταράσσει, καμπυλώνει, παραμορφώνει τις επίπεδες, τις ομοιόμορφες και σταθερές αντιλήψεις. Η δυσμορφία εκλαμβάνεται ως εκτροπή σε σχέση με τις επικρατούσες λιμνάζουσες, και αναλλοίωτες πεποιθήσεις. Φυλακίζεται για να μην προκαλεί ανησυχία και φόβο στον ήρεμο, στον απαράλλαχτο ρου της κοινωνικής ζωής. Επίσης, φυλακίζεται για να μην διεγείρει στοιχεία που ποθούν την εξέλιξη, τη μεταβολή, τη ρήξη και την αναδημιουργία. Αυτό, όμως καταφέρνει και επιβιώνει. Αποδέχεται την κατάστασή του, καταλογίζοντας με σωφροσύνη τις ευθύνες σε αυτούς που τον έκλεισαν στο σκοτεινό υπόγειο.
Οι καταδικασμένοι νέοι και νέες των Αθηνών, αυτοί και αυτές που θα θυσιασθούν για το παρελθόν της πόλης τους αλλά και για την επιβίωσή της, γίνονται η παρέα του, η συντροφιά του, η οικογένειά του, η κοινωνία του. Αυτοί που δεν έχουν μέλλον, προοπτική, ορίζοντα και οράματα γίνονται οι σύντροφοί του.
Το «τέρας» και οι ζωντανοί-νεκροί θα γίνουν φίλοι. Το τέρας μέσα από τη φυλακή του, τη στέρηση των γήινων αγαθών, απολαύσεων και χαρών, δεν διστάζει και κοιτάζει κατάματα αυτούς που το έκλεισαν στο αιώνιο σκότος. Βλέπει τα πάθη τους, τις αδυναμίες τους, τη μικροπρέπειά τους και λάμπει στο ταυρίσιο κεφάλι του η ελπίδα του κόσμου, ότι το καλύτερο βρίσκεται μακριά από τους γεννήτορες της φυλάκισής του, της καταπίεσής του. Η λάμψη αυτή μετουσιώνεται σε γνώση και φεγγοβολάει τη συντροφιά των νέων στην ατελείωτη νύχτα.
Ο Μινώταυρος, ο δάσκαλος, ο μέντορας θα ολοκληρώσει το έργο του. Τότε οι νέοι και οι νέες θα γυρίσουν στην πατρίδα τους, η οποία τους είχε στείλει στον θάνατο για να υπάρξει αυτή. Ο Μινώταυρος δεν έχει λόγο να ζει πλέον, ο ρόλος του τελείωσε. Ο Θησέας είναι ο τελευταίος που θα τον συναντήσει. Ο αποχαιρετισμός είναι η λαβωματιά στα στήθη του Μινώταυρου. Ο Θησέας θα πεθάνει, γιατί έφερε τη σπάθα στο σώμα αυτού που τον φώτισε. Εάν έμενε με τον Μινώταυρο, δεν θα μετέδιδε τις διδαχές του «τέρατος». Η ζωή κείται, περιπλανιέται, αποζητά και αναζητά ανάμεσα σε διλήμματα. Ο Μίνωας και ο Δαίδαλος, που συνέργησαν στον εγκλεισμό θα τιμωρηθούν. Η Νέμεσις δεν ξεχνά την αποστολή της.
Παράλληλα με τις πρώτες παρατηρήσεις μου, σημειώνω ότι κρύβουμε μέσα μας όσα δεν θέλουμε να έρθουν στην επιφάνεια. Αυτά είναι ενοχές, φόβοι, βιώματα, αναμνήσεις, που οφείλονται σε εξωτερικούς νόμους, σε ηθικές εντολές που εφαρμόζονται επιφανειακά, επειδή υπακούσαμε στις ξεπερασμένες και ενίοτε επικίνδυνες επιταγές τους. Πρέπει να επιβιώσουμε και αναγκαστικά θα συμμορφωθούμε με τα κοινωνικά στερεότυπα, όπως αυτά εκφράζονται από τους ρυθμίζοντες την κοινωνική ζωή τρόπους δημιουργίας σχέσεων και αλληλεπιδράσεων. Τα εγκλωβισμένα συναισθήματα και οι ιδέες μας τελικά δεν υποτάσσονται. Αναγνωρίζουν ότι οι εξωτερικές συνθήκες τα οδήγησαν στον εγκλεισμό. Δεν έχουν ελπίδα, αλλά έχουν γνώση.
Μαζί τους, εκεί κάτω στο λαβύρινθο, φυλακισμένες, χωρίς προορισμό, βρίσκονται η φαντασία, η δημιουργικότητα, η αγάπη για τον άνθρωπο (νέοι και νέες από την Αθήνα). Τα ζώπυρα των εγκάτων είναι ενεργά. Ο Μινώταυρος και οι νέοι-νέες αποζητούν το αντάμωμα. Και οι δυο νιώθουν τη φυλακή, το δεσμωτήριο, τη σκλαβιά. Υπομένουν τη στέρηση, τα βάσανα με καρτερικότητα. Η γνώση του Μινώταυρου έχει βρει πέρασμα, γεφΠροσεγγίσεις του θεατρικού έργου
«Μινώταυρος- Τα αθώα τέρατα»
του Βασίλη Ρ. Φλώρου, συγγραφέα
και σκηνοθέτη του έργου
Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Βασίλης Ρ. Φλώρος έγραψε και σκηνοθέτησε το θεατρικό έργο «Μινώταυρος-Τα αθώα τέρατα», το οποίο παρουσίασε η ερασιτεχνική ομάδα «Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης» σε τέσσερις παραστάσεις‧ η πρώτη στις αρχές Ιουλίου στην Αρχαία Μεσσήνη, η δεύτερη στα Μπεζεστένια της Μεσσήνης τον Αύγουστο, η τρίτη στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας και η τέταρτη στο θέατρο «Νους» στην Αθήνα, όλες με εξαιρετική επιτυχία, σύμφωνα με τα θερμά σχόλια εκείνων που παρακολούθησαν την καθεμιά.
Προσωπική άποψη ως θεατής μπορώ να εκφέρω για την παράσταση στην Καλαμάτα, η οποία ομολογουμένως με εντυπωσίασε, γι’ αυτό και συγχαίρω τον συγγραφέα- σκηνοθέτη, που καθοδήγησε μια ερασιτεχνική ομάδα και έδωσαν μαζί με όλους τους συντελεστές ένα άρτιο καθόλα αποτέλεσμα για ένα τόσο δύσκολο έργο και ταυτόχρονα δύσκολο σε διδασκαλία εγχείρημα! Ωστόσο δεν θα σταθώ περισσότερο στην αρτιότητα της παράστασης που παρακολούθησα, αλλά θα αναφέρω παρακάτω με λίγα λόγια κάποιες προσεγγίσεις του θεατρικού έργου, διότι μια εκτενέστερη αναφορά στο πολυεπίπεδο θεατρικό κείμενο θα αποτελούσε κατάχρηση της παρούσας φιλοξενίας.
Η ρώμη (ταύρος) και η γοητεία (βασίλισσα) δημιουργούν, οδηγούν σε κάτι διαφορετικό, σε κάτι νέο, σε κάτι καινοφανές. Αυτό ταράσσει, καμπυλώνει, παραμορφώνει τις επίπεδες, τις ομοιόμορφες και σταθερές αντιλήψεις. Η δυσμορφία εκλαμβάνεται ως εκτροπή σε σχέση με τις επικρατούσες λιμνάζουσες, και αναλλοίωτες πεποιθήσεις. Φυλακίζεται για να μην προκαλεί ανησυχία και φόβο στον ήρεμο, στον απαράλλαχτο ρου της κοινωνικής ζωής. Επίσης, φυλακίζεται για να μην διεγείρει στοιχεία που ποθούν την εξέλιξη, τη μεταβολή, τη ρήξη και την αναδημιουργία. Αυτό, όμως καταφέρνει και επιβιώνει. Αποδέχεται την κατάστασή του, καταλογίζοντας με σωφροσύνη τις ευθύνες σε αυτούς που τον έκλεισαν στο σκοτεινό υπόγειο.
Οι καταδικασμένοι νέοι και νέες των Αθηνών, αυτοί και αυτές που θα θυσιασθούν για το παρελθόν της πόλης τους αλλά και για την επιβίωσή της, γίνονται η παρέα του, η συντροφιά του, η οικογένειά του, η κοινωνία του. Αυτοί που δεν έχουν μέλλον, προοπτική, ορίζοντα και οράματα γίνονται οι σύντροφοί του.
Το «τέρας» και οι ζωντανοί-νεκροί θα γίνουν φίλοι. Το τέρας μέσα από τη φυλακή του, τη στέρηση των γήινων αγαθών, απολαύσεων και χαρών, δεν διστάζει και κοιτάζει κατάματα αυτούς που το έκλεισαν στο αιώνιο σκότος. Βλέπει τα πάθη τους, τις αδυναμίες τους, τη μικροπρέπειά τους και λάμπει στο ταυρίσιο κεφάλι του η ελπίδα του κόσμου, ότι το καλύτερο βρίσκεται μακριά από τους γεννήτορες της φυλάκισής του, της καταπίεσής του. Η λάμψη αυτή μετουσιώνεται σε γνώση και φεγγοβολάει τη συντροφιά των νέων στην ατελείωτη νύχτα.
Ο Μινώταυρος, ο δάσκαλος, ο μέντορας θα ολοκληρώσει το έργο του. Τότε οι νέοι και οι νέες θα γυρίσουν στην πατρίδα τους, η οποία τους είχε στείλει στον θάνατο για να υπάρξει αυτή. Ο Μινώταυρος δεν έχει λόγο να ζει πλέον, ο ρόλος του τελείωσε. Ο Θησέας είναι ο τελευταίος που θα τον συναντήσει. Ο αποχαιρετισμός είναι η λαβωματιά στα στήθη του Μινώταυρου. Ο Θησέας θα πεθάνει, γιατί έφερε τη σπάθα στο σώμα αυτού που τον φώτισε. Εάν έμενε με τον Μινώταυρο, δεν θα μετέδιδε τις διδαχές του «τέρατος». Η ζωή κείται, περιπλανιέται, αποζητά και αναζητά ανάμεσα σε διλήμματα. Ο Μίνωας και ο Δαίδαλος, που συνέργησαν στον εγκλεισμό θα τιμωρηθούν. Η Νέμεσις δεν ξεχνά την αποστολή της.
Παράλληλα με τις πρώτες παρατηρήσεις μου, σημειώνω ότι κρύβουμε μέσα μας όσα δεν θέλουμε να έρθουν στην επιφάνεια. Αυτά είναι ενοχές, φόβοι, βιώματα, αναμνήσεις, που οφείλονται σε εξωτερικούς νόμους, σε ηθικές εντολές που εφαρμόζονται επιφανειακά, επειδή υπακούσαμε στις ξεπερασμένες και ενίοτε επικίνδυνες επιταγές τους. Πρέπει να επιβιώσουμε και αναγκαστικά θα συμμορφωθούμε με τα κοινωνικά στερεότυπα, όπως αυτά εκφράζονται από τους ρυθμίζοντες την κοινωνική ζωή τρόπους δημιουργίας σχέσεων και αλληλεπιδράσεων. Τα εγκλωβισμένα συναισθήματα και οι ιδέες μας τελικά δεν υποτάσσονται. Αναγνωρίζουν ότι οι εξωτερικές συνθήκες τα οδήγησαν στον εγκλεισμό. Δεν έχουν ελπίδα, αλλά έχουν γνώση.
Μαζί τους, εκεί κάτω στο λαβύρινθο, φυλακισμένες, χωρίς προορισμό, βρίσκονται η φαντασία, η δημιουργικότητα, η αγάπη για τον άνθρωπο (νέοι και νέες από την Αθήνα). Τα ζώπυρα των εγκάτων είναι ενεργά. Ο Μινώταυρος και οι νέοι-νέες αποζητούν το αντάμωμα. Και οι δυο νιώθουν τη φυλακή, το δεσμωτήριο, τη σκλαβιά. Υπομένουν τη στέρηση, τα βάσανα με καρτερικότητα. Η γνώση του Μινώταυρου έχει βρει πέρασμα, γεφύρι για να ακουμπήσει, για να συναντήσει τους νέους και τις νέες.
Οι νέες και οι νέοι των Αθηνών από την άλλη πλευρά, κατανοώντας τη λειτουργία των έξωθεν δεσμεύσεων και επιταγών, θα αμφισβητήσουν την κατάσταση και τα γενόμενα στο λαβύρινθο, θα φέρουν τις ελπίδες τους, την ομορφιά της ζωής, τα συναισθήματά τους στο φως. Θα πάρουν το καράβι προς την ελευθερία. Η φυλακή καταλύεται. Το γκρέμισμα της φυλακής θα σημάνει το τέλος του Μινώταυρου. Δεν χρειάστηκαν έξοδο κινδύνου, διέξοδο διαφυγής. Ο Μινώταυρος δεν θα υπάρχει στο σκοτεινό υπόγειό του, γιατί δεν θα υπάρχει πλέον το στοιχειό της ύπαρξής του.
Μια επιπλέον σημείωση‧ ο Μινώταυρος είναι άνθρωπος και ζώο, ελεύθερος να κινείται αλλά και φυλακισμένος, σφάλμα αλλά και αγάπη της μητέρας του, φόβος των ελεύθερων Αθηναίων, αλλά και φίλος των εγκλεισμένων Αθηναίων. Ζει στο σκοτάδι, αλλά και στο φως της λογικής, της κρίσης γι’ αυτούς που επαίρονται για τις λανθασμένες και άδικες πράξεις τους. Μοναχός στο λαβύρινθο, αλλά και με τη συντροφιά των νέων ζωντανών, αλλά και νεκρών, γιατί δεν έχουν προοπτική να ζήσουν χαρούμενες στιγμές, να γνωρίσουν τη ζωή. Ο Μινώταυρος, δηλαδή, εμπεριέχει, περικλείει την άρση και τη θέση, τη συντροφική πορεία με τα αντίθετα. Η αναίρεση και η δημιουργία μαζί, η αντιπαράθεση και η σύνθεση.
Ο Μίνωας, ο Δαίδαλος με τις παγιωμένες, σταθερές και άκαμπτες απόψεις τους, και τις πιο πολλές φορές εγωιστικές και άδικες, εκπροσωπούν τη στασιμότητα, την αδράνεια. Τίποτε δεν θέλουν να διορθώσουν. Απλά και μόνο συντηρούν αυτά που αποδέχονται, αυτά που δικαιολογούν τις απόψεις τους.
Ο Μινώταυρος, ωστόσο, πιστεύει στην Ομορφιά της Ζωής, χωρίς να την έχει γνωρίσει. Και μας θέτει τα ερωτήματα εάν πορεία μαζί με τα αντίθετα είναι δυνατή ή αποτελεί ουτοπία, εάν οδηγεί, εάν φανερώνει την Ομορφιά, έστω και χωρίς να την έχει γνωρίσει. Ή μήπως η ταλάντευση ανάμεσα σε τούτο και το αντίθετό του είναι η ίδια η Ομορφιά; Μήπως τα κύματα της θάλασσας με τα ανεβοκατεβάσματά τους προσφέρουν τη Γαλήνη και όχι η νηνεμία σε ένα απέραντο και ερημικό ωκεανό; Η γύρη μεταφέρεται με τα πετάγματα της μέλισσας, με τις σκέψεις. Η φλόγα της Ομορφιάς θέλει την εστία της, θέλει τη συνύπαρξη των αντιθέτων, αυτών που πλέκουν τον βίο του Μινώταυρου στο λαβύρινθο. Η φλόγα προσφέρει ζεστασιά στη συντροφιά του Μινώταυρου με τους νέους. Είναι η ζεστασιά, η θαλπωρή αυτού που υποφέρει στα χαμένα, στα αδύναμα νιάτα. Και οι νέοι και οι νέες θα ομολογήσουν ότι η ζωή έχει νόημα στην πνιγμένη στο σκότος φυλακή. Έχουν γίνει μαχητές και πρέπει να βγουν στον κόσμο της ημέρας για να πολεμήσουν. Και εκείνη τη στιγμή ο Μινώταυρος θα πάψει να υπάρχει, γιατί το διάβα του στη ζωή δεν στεριώνει στις αντίπερα όχθες του ποταμού. Θα έχει δικαιωθεί.
Επίσης, ο Μίνωας λατρεύει το θρόνο του, αμετανόητος υποστηρικτής των αποστεωμένων αντιλήψεών του για τη λειτουργία της κοινωνίας, αρνητής των σφαλμάτων του και των συνεπειών τους, διαθέσιμος να παραδεχτεί ορισμένα και ευθύς να τα δικαιολογήσει. Ο Δαίδαλος θιασώτης της γεμάτης με ανέσεις ζωής, της ευδαιμονίας, της τεχνολογικής εξέλιξης, υπηρέτης της δράσης που δεν αναγνωρίζει την ανάγκη στον άνθρωπο για ελπίδα, συνύπαρξη, ανθρώπινη επικοινωνία, δικαιοσύνη. Εγωιστές και άδικοι και οι δυο τους. Αλλά και η Πασιφάη, αδύναμη, δεν αντιδρά στη φιλαυτία και στα έργα τους και δεν βρίσκει συχώρεση από το Μινώταυρο, αν και νιώθει την πίκρα του. Αυτή είναι η γήινη ετυμηγορία για την αδυναμία της.
Ο Μινώταυρος βιώνει την αδικία του να μην είναι άνθρωπος. Πονάει, θλίβεται. Απογυμνώνεται από πάθη, επιθυμίες, ελπίδες, όνειρα, αλλά συγχρόνως αναγνωρίζει τη σημασία που θα είχαν γι’ αυτόν. Υποχωρεί μπροστά στη Μοίρα του, αλλά δεν καταρρέει, δεν γονατίζει. Ταπεινοφροσύνη, λαμπερή και στοργική μητέρα της Ανθρωπιάς. Θα προσφέρει γνώση στους νέους καις στις νέες που συμπορεύονται μαζί του στη σκοτεινή φυλακή. Μήπως τούτο είναι καταφύγιο για τους αποδιωγμένους και ξεχασμένους του κόσμου; Καταφύγιο για μια πορεία αναζήτησης και επικοινωνίας;
Εν κατακλείδι, η Γνώση θα στρώσει τον δρόμο που οδηγεί στη Λύτρωση, στην Ελευθερία, στο Φως. Ο Μινώταυρος θα πάψει να υπάρχει, γιατί ο πόνος θα χαθεί, και το χαμόγελο θα απλωθεί. Ο Θησέας θα τιμωρηθεί, γιατί θα σβήσει αυτόν που τραγουδούσε τον πόνο, την πίκρα, την αδικία, τη λύπη. Ο Μινώταυρος δεν θα πάει σε άλλο νησί με φως της ημέρας, γιατί φως γι’ αυτόν είναι το διάβα στη ζωή μαζί με ανθρώπους που τον συμπονούν, που τον πιστεύουν, που συνομίλησαν μαζί του, που διδάχτηκαν από αυτόν, που πήραν και έδωσαν.ύρι για να ακουμπήσει, για να συναντήσει τους νέους και τις νέες.
Οι νέες και οι νέοι των Αθηνών από την άλλη πλευρά, κατανοώντας τη λειτουργία των έξωθεν δεσμεύσεων και επιταγών, θα αμφισβητήσουν την κατάσταση και τα γενόμενα στο λαβύρινθο, θα φέρουν τις ελπίδες τους, την ομορφιά της ζωής, τα συναισθήματά τους στο φως. Θα πάρουν το καράβι προς την ελευθερία. Η φυλακή καταλύεται. Το γκρέμισμα της φυλακής θα σημάνει το τέλος του Μινώταυρου. Δεν χρειάστηκαν έξοδο κινδύνου, διέξοδο διαφυγής. Ο Μινώταυρος δεν θα υπάρχει στο σκοτεινό υπόγειό του, γιατί δεν θα υπάρχει πλέον το στοιχειό της ύπαρξής του.
Μια επιπλέον σημείωση‧ ο Μινώταυρος είναι άνθρωπος και ζώο, ελεύθερος να κινείται αλλά και φυλακισμένος, σφάλμα αλλά και αγάπη της μητέρας του, φόβος των ελεύθερων Αθηναίων, αλλά και φίλος των εγκλεισμένων Αθηναίων. Ζει στο σκοτάδι, αλλά και στο φως της λογικής, της κρίσης γι’ αυτούς που επαίρονται για τις λανθασμένες και άδικες πράξεις τους. Μοναχός στο λαβύρινθο, αλλά και με τη συντροφιά των νέων ζωντανών, αλλά και νεκρών, γιατί δεν έχουν προοπτική να ζήσουν χαρούμενες στιγμές, να γνωρίσουν τη ζωή. Ο Μινώταυρος, δηλαδή, εμπεριέχει, περικλείει την άρση και τη θέση, τη συντροφική πορεία με τα αντίθετα. Η αναίρεση και η δημιουργία μαζί, η αντιπαράθεση και η σύνθεση.
Ο Μίνωας, ο Δαίδαλος με τις παγιωμένες, σταθερές και άκαμπτες απόψεις τους, και τις πιο πολλές φορές εγωιστικές και άδικες, εκπροσωπούν τη στασιμότητα, την αδράνεια. Τίποτε δεν θέλουν να διορθώσουν. Απλά και μόνο συντηρούν αυτά που αποδέχονται, αυτά που δικαιολογούν τις απόψεις τους.
Ο Μινώταυρος, ωστόσο, πιστεύει στην Ομορφιά της Ζωής, χωρίς να την έχει γνωρίσει. Και μας θέτει τα ερωτήματα εάν πορεία μαζί με τα αντίθετα είναι δυνατή ή αποτελεί ουτοπία, εάν οδηγεί, εάν φανερώνει την Ομορφιά, έστω και χωρίς να την έχει γνωρίσει. Ή μήπως η ταλάντευση ανάμεσα σε τούτο και το αντίθετό του είναι η ίδια η Ομορφιά; Μήπως τα κύματα της θάλασσας με τα ανεβοκατεβάσματά τους προσφέρουν τη Γαλήνη και όχι η νηνεμία σε ένα απέραντο και ερημικό ωκεανό; Η γύρη μεταφέρεται με τα πετάγματα της μέλισσας, με τις σκέψεις. Η φλόγα της Ομορφιάς θέλει την εστία της, θέλει τη συνύπαρξη των αντιθέτων, αυτών που πλέκουν τον βίο του Μινώταυρου στο λαβύρινθο. Η φλόγα προσφέρει ζεστασιά στη συντροφιά του Μινώταυρου με τους νέους. Είναι η ζεστασιά, η θαλπωρή αυτού που υποφέρει στα χαμένα, στα αδύναμα νιάτα. Και οι νέοι και οι νέες θα ομολογήσουν ότι η ζωή έχει νόημα στην πνιγμένη στο σκότος φυλακή. Έχουν γίνει μαχητές και πρέπει να βγουν στον κόσμο της ημέρας για να πολεμήσουν. Και εκείνη τη στιγμή ο Μινώταυρος θα πάψει να υπάρχει, γιατί το διάβα του στη ζωή δεν στεριώνει στις αντίπερα όχθες του ποταμού. Θα έχει δικαιωθεί.
Post author:Κωνσταντινος Μπούρας
Επίσης, ο Μίνωας λατρεύει το θρόνο του, αμετανόητος υποστηρικτής των αποστεωμένων αντιλήψεών τοΠαράδοσηυ για τη λειτουργία της κοινωνίας, αρνητής των σφαλμάτων του και των συνεπειών τους, διαθέσιμος να παραδεχτεί ορισμένα και ευθύς να τα δικαιολογήσει. Ο Δαίδαλος θιασώτης της γεμάτης με ανέσεις ζωής, της ευδαιμονίας, της τεχνολογικής εξέλιξης, υπηρέτης της δράσης που δεν αναγνωρίζει την ανάγκη στον άνθρωπο για ελπίδα, συνύπαρξη, ανθρώπινη επικοινωνία, δικαιοσύνη. Εγωιστές και άδικοι και οι δυο τους. Αλλά και η Πασιφάη, αδύναμη, δεν αντιδρά στη φιλαυτία και στα έργα τους και δεν βρίσκει συχώρεση από το Μινώταυρο, αν και νιώθει την πίκρα του. Αυτή είναι η γήινη ετυμηγορία για την αδυναμία της.
Ο Μινώταυρος βιώνει την αδικία του να μην είναι άνθρωπος. Πονάει, θλίβεται. Απογυμνώνεται από πάθη, επιθυμίες, ελπίδες, όνειρα, αλλά συγχρόνως αναγνωρίζει τη σημασία που θα είχαν γι’ αυτόν. Υποχωρεί μπροστά στη Μοίρα του, αλλά δεν καταρρέει, δεν γονατίζει. Ταπεινοφροσύνη, λαμπερή και στοργική μητέρα της Ανθρωπιάς. Θα προσφέρει γνώση στους νέους καις στις νέες που συμπορεύονται μαζί του στη σκοτεινή φυλακή. Μήπως τούτο είναι καταφύγιο για τους αποδιωγμένους και ξεχασμένους του κόσμου; Καταφύγιο για μια πορεία αναζήτησης και επικοινωνίας;
Εν κατακλείδι, η Γνώση θα στρώσει τον δρόμο που οδηγεί στη Λύτρωση, στην Ελευθερία, στο Φως. Ο Μινώταυρος θα πάψει να υπάρχει, γιατί ο πόνος θα χαθεί, και το χαμόγελο θα απλωθεί. Ο Θησέας θα τιμωρηθεί, γιατί θα σβήσει αυτόν που τραγουδούσε τον πόνο, την πίκρα, την αδικία, τη λύπη. Ο Μινώταυρος δεν θα πάει σε άλλο νησί με φως της ημέρας, γιατί φως γι’ αυτόν είναι το διάβα στη ζωή μαζί με ανθρώπους που τον συμπονούν, που τον πιστεύουν, που συνομίλησαν μαζί του, που διδάχτηκαν από αυτόν, που πήραν και έδωσαν.
